EMOTIES

Een antwoord op volgende mail
In de Yoga Academie heb ik geen enkele leraar horen praten over gevoelens, emoties als een onderwerp waar aandacht werd aan besteed in de les. Behoren emoties en gevoelens tot de geest of zijn dit zaken van het hart? En de ziel waar hoort die ergens thuis. Je persoonlijkheid dat is toch je karakter, je kwaliteiten?

Hoe kijkt Yoga naar deze zaken?

Je bent een grote voorstander van Japa Yoga om de golven van de geest stil te leggen. Maar eerst zijn er de emoties en dan komen de gedachten. Hoe ga je om met deze soms heftige ervaringen, zoals angst, blijheid, verdriet, boosheid?

ANTWOORD
Kennis uit de eerste hand
In de Westerse psychologie zijn de woorden psychologie en emoties bijna synoniemen. Ook bestuderen Westerse psychologen andermans geest en dat zijn dan nog vaak zieke of getormenteerde geesten.

De Yogapsychologie heeft evenwel een totaal andere kijk op emoties. Yogis bestuderen hun eigen geest en zij mediteren bovendien. Hun kennis is verworven op een ervaringsgerichte wijze. Het is met andere woorden kennis uit de eerste hand.

Wat zijn emoties?
Emoties zijn de houdingen, toestanden en ervaringen van de geest, die worden veroorzaakt door verstoringen van de lichaamsenergie of praana als gevolg van allerlei waarnemingen of gebeurtenissen. Als de geest vrij is van verlangens, begeerten en allerlei gedachten, met andere woorden in de meest normale staat, werkt de praana op een normale manier. Emoties verstoren de praana, die onder hun invloed begint te werken op een abnormale of een subnormale manier.

Waar werkt de geest?
Westerse psychologen denken dat de geest uitsluitend werkt in de hersenen. De Yogapsychologie spreekt dat met klem tegen. In de waaktoestand werkt de geest in de hersenen. In de droomstaat trekt hij zich terug in de nek. In de diepe droomloze slaap rust hij in de borst. Dit kun je ervaren als je zittend inslaapt. Je gaat knikkebollen zodra de geest zich terugtrekt in een lager gelegen centrum.

Aangezien de zithouding geen slaaphouding is, schiet de geest, door gebrek aan comfort, heen en weer, van het hoofd naar de borst en omgekeerd. Je ziet dat soms in de trein. Iemand valt in slaap. Als de vermoeidheid groot genoeg is, gaat hij in de droomloze slaap, maar als hij dat doet met zijn hoofd bijvoorbeeld op iemands schouder dan geeft die schouder hem gewoonlijk een zetje, wat zijn geest weer naar boven doet schieten.

Het is ook ieders ervaring dat je ik-bengevoel niet in je hoofd zit, maar in je borst. Als je jezelf aanduidt, leg je je hand steevast op je borst. En niemand heeft je dat ooit geleerd. Iedereen doet het, overal ter wereld.

Op je hoofd wijzen doe je doorgaans voor iemand anders. Je bedoelt ermee: "Je bent niet goed snik."

Zes chakras of energiecentra
De geest werkt ook door zes chakras of energiecentra, die behalve de onderste en de bovenste chakra, gelegen zijn op de wervelkolom. Chakras vindt men niet in een lijk. Ze behoren tot het gedeelte van de persoon dat het lichaam verlaat bij het overlijden. Ze kunnen worden ervaren in diepe meditatie als wervelingen van energie. Het woord chakra betekent dan ook: cirkel, wiel.

Deze chakras zijn de moelaadhaara chakra, ter hoogste van de anus, de svaadhishthaana chakra, twee vingerbreedten hoger, de manipoera chakra, ter hoogte van de navel, de anaahata chakra ter hoogte van het hart, de vishoeddha chakra, waar schedel en wervelkolom samenkomen, en de aagnyaa chakra onder de top van de schedel, ter hoogte van de plaats tussen de wenkbrauwen.

De top van de schedel of sahasraara is geen chakra. Sahasraara betekent duizend. Dit centrum is de oorsprong waarin de positieve en de negatieve polen zich aanvankelijk nog niet hadden gemanifesteerd.

Vertaling van de namen van de chakras
Moela: wortel; aadhaara: steun (oe: lange klinker). Dit energiecentrum is de basis van het gehele energiesys-teem.
Sva: eigen; aadhishthaana: verblijfplaats.
Mani: edelsteen; poera: de navel. Dit is een schitterend centrum.
Anaahata: subtiele geluiden.
Vishoeddha: zuiver;
Aagnyaa: bevel.

Schepping
In het begin van de schepping was er alleen de sahasraara. Dit is nu op de top van de schedel. Er was nog geen polariteit. Toen de schepping begon, manifesteerden zich in de sahasraara twee polen, een positieve en een negatieve pool. Positief of mannelijk betekent: die niets doet, maar die alles mogelijk maakt door zijn aanwezigheid. Negatief of vrouwelijk betekent: die actief is. De negatieve pool verwijderde zich van sahasraara.

In het nieuwe centrum dat ontstond, de aagnyaa chakra, manifesteerde zich eerst de geest met zijn talloze sluimerende begeerten, die de drijfkracht zijn van het scheppingsproces. De begeerte is de drijfkracht die het instrument tot bevrediging van de begeerte doet ontstaan. De begeerte om te zien bijvoorbeeld doet het gezicht ontstaan.

De negatieve pool verwijderde zich steeds meer. De vijf elementen ontstonden een na een. Met andere woorden de dingen werden eerst etherisch, dan gasvormige, dan ontstond vuur of hitte en nog later werd de materie vloeibaar en ten slotte vast. Ook de zintuigen ontstonden een na een, in de volgende volgorde: het gehoor, de tastzin, het gezicht, de smaak en de reuk.

De Bijbel zegt dat God de dingen schiep in zes dagen en dat Hij de zevende dag rustte. De oude hindoe wijzen zeiden hetzelfde, maar die dagen waren geen dagen, maar periodes van miljoenen jaren.

De koendalinie shakti
Het energiecentrum of de dynamo van het gehele energiesysteem is de moelaadhaara chakra. Dit centrum is de zetel van de koendalinie shakti, de centrale lichaamskracht. De koendalinie shakti werkt op de geest en de geest be•nvloedt op zijn beurt de koendalinie shakti. De koendalinie shakti voorziet onophoudelijk de geest, de zintuigen en het gehele lichaam van energie.

De geest werkt in op de koendalinie shakti naar gelang van de aard van de emoties, gedachten en begeerten, die in de geest actief zijn. Deze gedachten en begeerten worden meestal opgeroepen door waargenomen zintuiglijke voorwerpen. Sommige waarnemingen wekken lustgevoelens op, andere wekken de eetlust op, nog andere veroorzaken angst, afkeer, jaloersheid enz. Dit is ieders ervaring.

De golven in de geest die door waarneming ontstaan, doen de koendalinie shakti werken op een abnormale of subnormale manier. De koendalinie shakti stuurt op haar beurt abnormale of subnormale impulsen naar het lichaam. Men ziet dan ook dat emoties, gedachten en begeerten allerlei veranderingen in het lichaam teweegbrengen, zoals blozen, beven, zweten, hijgen, zuchten, verward zijn, het bewustzijn verliezen enz.

Verwarring zorgt ervoor dat men irrationeel gaat handelen. Als de koendalinie shakti werkt op een subnormale manier wordt men lethargisch, gedeprimeerd, slaperig enz. Zowel de abnormale als de subnormale werking van de koendalinie veroorzaken allerlei kwalen en ongemakken.

In de verscheidene chakras werken verscheidene energie'n. De laagste drie chakras hebben dierlijke energie'n. Iemand in wie de koendalinie shakti hoofdzakelijk werkt in deze centra is vooral ge•nteresseerd in eten, drinken en seks. Zijn overheersende emoties zijn lust, hebzucht, haat, afgunst, trots, begoocheling enz. Deze emoties werken vaak met een intense, dikwijls onweerstaanbare kracht.

Wanneer de koendalinie shakti begint te werken in de hogere chakras komt de geest in contact met subtiele energie'n. Er manifesteren zich dan goede begeerten en gedachten en de gehechtheid aan wereldse dingen vermindert aanzienlijk.

Alle emoties met hun gevolgen en hun invloed op de geest en de mate van gehechtheid aan een emotie hangen volledig af van de activiteiten van de koendalinie shakti.

Het beginpunt van een emotie is de moelaadhaara chakra aan het ondereind van de wervelkolom. Wanneer dat gevoel de anaahata chakra of het hartcentrum bereikt wordt men zich ervan bewust in een subtiele vorm. Wanneer de emotie het hoofd bereikt, wordt men er zich van bewust in haar grove vorm. Men wordt zich dan ten volle bewust van de emotie en van al haar facetten met behulp van boeddhi of het intellect. Boeddhi betekent: wat licht op iets werpt. Gaat het om bijvoorbeeld lustgevoelens dan begint de geest in te werken op de geslachtsorganen.

De aard van de emotie wordt herkend in het hoofd, maar ervaren als lust in het hartcentrum. Iedere emotie of gedachte heeft een of andere lichamelijke verandering tot gevolg. Bij elke emotie, gedachte of begeerte werkt de geest in op de koendalinie shakti in de moelaadhaara chakra.

De kracht waarmee de geest de koendalinie shakti raakt, kan krachtig, middelmatig of mild zijn. De koendalinie shakti stuurt dan sterke, middelmatige of milde zenuwstromen naar het hart, de longen, het brein enz. Het hart begint anders te kloppen, de adem reageert, de bloedstroom verandert enz.

De kracht van een emotie hangt af van de manier waarop de geest op de dingen reageert. Ze wordt dus bepaald door de mate waarin we de geest hebben getraind.

Mantra Japa
Ik ben inderdaad een groot voorstander van Japa Yoga. In 1963 stuurde Goeroedev Swami Sivananda ons zijn boek Japa Yoga. Ik bestudeerde het zorgvuldig met een woordenboek bij de hand en met jeugdig enthousiasme begon ik ook te beoefenen wat hij voorschreef. Op mijn gevoel af koos ik een Mantra uit de lijst in het boek. We maakten zelf maalaas met glazen kraaltjes.

Een maalaa is een snoer met 108 kralen. Op zekere dag moest ik door omstandigheden zelf boodschappen doen. Op het boodschappenlijstje dat ik had meegekregen, stond onder andere: vanillepoeder. Thuisgekomen wilde ik pap maken. Ik las: "Los voor één liter melk 67 gram poeder op in een beetje koude melk." Hoeveel is 67 gram? Gelukkig hebben wij een wegertje waarmee ik te verzenden pakjes weeg. Maar het bleef toch een heel gedoe. Mijn vrouw zei: "Je bent niet slim. Je moet volgende keer een doos kopen met kleine zakjes. Dan heb je direct de goede hoeveelheid." Zo is het ook met de tijd die je aan Japa besteedt. Je zit met je ogen dicht. Hoe moet je weten hoelang je mediteert? De tijd meten doet men met het aantal maalaas.

Toen Swami Satchidananda ons in mei 1966 bezocht, vroeg ik hem mij een Mantra te geven. Hij deed dat op de traditionele manier. Sedert al die jaren ben ik de Mantra met groot enthousiasme blijven herhalen. Het is mijn eerste werk 's morgens; een uur lang. Het houdt me fit, gezond en helder van geest. De Mantra wekt buitengewoon krachtige trillingen op, die diep doordringen tot in de diepste, onbewuste lagen van de geest.

Mantra Japa (herhaling van een Mantra) of Japa Yoga is de simpelste en gemakkelijkste methode van meditatie. Het is een oeroud en volledig pad, dat ons werd gegeven door grote wijzen uit een ver verleden. Het is een doeltreffende methode om de geest te zuiveren en te trainen.

De geest is heel subtiel. Hij neemt de kleur en de vorm aan van de voorwerpen die hij waarneemt en die hij verafschuwt of begeert. Deze begeerten en zijn voorkeur en afkeer veroorzaken gedachten in de geest. Deze gedachten worden omgezet in handelingen. De persoonlijkheid is het resultaat van alle gedachten, begeerten en handelingen uit het verleden. We oogsten in het heden wat we zaaiden in het verleden. Iedere handeling of iedere oorzaak heeft een effect. En elke handeling draagt haar eigen vruchten.

Bewust, onderbewust en onbewust
De geest werkt op een bewust niveau, een onderbewust niveau en een onbewust niveau. Onderbewust betekent dat men er toegang toe heeft. Onbewust betekent dat men er geen toegang toe heeft. Dit betekent niet dat het niet actief is. Het bepaalt grotendeels vanuit de onbewuste diepten van de geest je aanleg, je neigingen, je reacties op dingen enz. Gedachten en begeerten uit het dagelijks leven in verband met mensen en dingen leven op het bewuste niveau. Gedachten en begeerten die minder belangrijk zijn en waarmee men maar af en toe te maken heeft, leven op het onderbewuste niveau. Als men er geen beroep op doet gedurende een lange tijd bezinken ze in het onbewuste.

De definitie van Yoga in de klassieke Yogafilosofie van Maharshi Patanjali is Yogashchitta vritti nirodhah, Yoga is het beheersen van de golven in de geest. De begeerten en gedachten moeten systematisch worden uitgedund tot ze niet langer de geest verstoren. Dit wordt samaadhi genoemd.

Zoals ik zei is Mantra Japa de gemakkelijkste en meest doeltreffende methode om de geest zuiver, kalm en geconcentreerd te maken. Mantra Japa betekent: herhaling van een Mantra volgens welbepaalde systematische regels. De herhaling van de Mantra geeft goede indrukken aan de bewuste, onderbewuste en onbewuste geest en op die manier ondergaat hij geleidelijk een positieve verandering. Negatieve indrukken in de geest worden geleidelijk vervangen door positieve indrukken. Negatieve emoties en gedachten verminderen en verdwijnen mettertijd. Maar de oefening moet ononderbroken worden volgehouden met overgave en een blij gemoed en niet met een wonderoliegezicht, zoals Swami Sivananda zei..

In de Mantra sluimert een grote kracht, die door herhaling van de Mantra tot ontplooiing komt. De herhaling van de Mantra zuivert het lichaam, de nadies (energiebanen) en de geest.

Ter wille van de meditatie
De Ultieme Werkelijkheid of God is vormloos en naamloos. Maar ter wille van de meditatie bekleedt men Hem met een naam en een vorm. Men noemt dit in het Sanskrit Deva. Deva betekent: wat schitterend is. De uitverkoren manier waarop men over God mediteert wordt de Ishtadevataa genoemd, de uitverkoren Godheid. De naam van die Devataa is de Mantra. In de traditie werden de Mantra en de Ishthadevataa gekozen door de goeroe of spirituele leraar, die daarbij rekening hield met de smaak, de aanleg, de voorkeur en de spirituele rijpheid van de discipel.

De klassieke definitie van een Mantra
Mananaat trayate iti Mantrah, dat wat beschermt door er voortdurend aan te denken is een Mantra. Zodra men een Mantra heeft geselecteerd of wanneer men in een Mantra werd ingewijd, moet men er zich ten allen prijze aan houden. Men moet een onwankelbaar geloof hebben in de woorden van de goeroe en in de Mantra. Twijfel is een grote hindernis. Een twijfelaar bereikt nooit zijn doel. Mantra Japa moet worden gedaan met geloof, oprechtheid en met een zuiver hart.

Met of zonder meditatie
Mantra Japa kan worden gedaan met meditatie en zonder meditatie. Het verschil is dat in het tweede geval de Mantra gewoon wordt herhaald. In het eerste geval is men zich bewust van de belichaming van de Mantra. Dit is het beeld van de Deva of Godheid van de Mantra. Dit beeld is de picturale voorstelling van de Mantra. Dit beeld wordt vanzelf geschapen in de geest door de herhaling van de Mantra. Men moet ook de betekenis van de Mantra in gedachten houden en voelen dat de Godheid letterlijk in het hart verblijft.

Als men op een opgespannen vlies zandkorrels legt en als men over dat vlies een Mantra begint te zingen dan doen de trillingen van de stem het vlies trillen. De zandkorrels beginnen op en neer te springen. Als men hun dansende beweging filmt, ziet men mettertijd de vorm van de Deva van de Mantra verschijnen.

In het begin kan de Mantra luidop worden herhaald. Na een tijd kan hij worden gepreveld. Daarna kan hij in gedachten worden gedaan. De herhaling gebeurt in het hartcentrum. Dit is de meest doeltreffende vorm van Japa. De Mantra moet in de drie gevallen duidelijk worden uitgesproken.

Het voordeel van een goede zithouding
Het beste is dat men voor Japa in een goede stevige zithouding zit, onbeweeglijk en goed ontspannen. Een dergelijke zithouding is ook de beste van alle Yogahoudingen. De bloedsomloop wordt korter, zodat er meer bloed ten goede komt aan de ingewanden. De tussenwervelschijven vullen zich gemakkelijk met water in deze houding. Ze worden daardoor volumineus. Het ruggenmerg wordt beter doorbloed. De zenuwen die er zijn ingeplant worden dan veel beter gevoed aan hun wortels en ze zullen dan ook beter functioneren.

De Mantra kan in alle omstandigheden worden herhaald, lopend, liggend, werkend enz. Hij kan op ieder ogenblik aanwezig zijn op de achtergrond in je geest.

Het belang en de noodzaak van oefening
In het begin is het moeilijk de Mantra te herhalen en de kralen van de maalaa te verschuiven. Dit vergt oefening. Zolang de kralen worden verschoven, ben je goed bezig. Zodra de kralen stilvallen, ben je niet goed bezig. Oefening met geloof en enthousiasme doet de rest. Geleidelijk leert de geest concentratie. De maalaa is het middel om te weten hoelang men bezig is zonder op zijn uurwerk te moeten kijken.

Het verschuiven van de kralen maakt de geest rustig en alert. De maalaa wordt vastgehouden met de rechterhand. Je begint bij de kraal die gemerkt is met een pluisje. Deze wordt meroe, centrum genoemd. Het is de zetel van de Ishthadevataa van de Mantra; zodra je hem tussen je vingers voelt, roept hij je tot de orde. De herhaling begint bij de meroe, die tussen de middenvinger en de duim wordt gehouden. De kralen worden verschoven met de duim, die de kralen naar jou toe trekt. De maalaa hangt vrij. Hij mag geen enkel gedeelte van het lichaam aanraken, anders zou de aandacht worden afgeleid naar het aangeraakte lichaamsdeel. Als je de meroe tussen je vingers voelt, wordt de maalaa omgekeerd en herbegin je met een vernieuwd van kraal-tot-kraalbewustzijn.

Het aantal maalaas wordt geteld op de vingers van de linkerhand. Zet de linkerduim eerst op de toppen van de vingers, dan op de gewrichtjes tussen de verscheidene kootjes.

Selecteer een vaste plaats om japa te doen. Mettertijd schep je er zodoende een bepaalde atmosfeer, zodat je al half in meditatie bent zodra je er gaat zitten. Zit onder een deken of een meditatiedoek op een wollen of katoenen dekentje waarop je een katoenen doek legt, die je af en toe kunt wassen. De maalaa moet altijd worden bedekt, anders verliest hij zijn kracht.

Likhit Japa of het schrijven van de Mantra
Het is ook een goede oefening voor de geest als je de Mantra schrijft. Schaf je een schrift aan alleen met dat doel. Zit volmaakt stil. Schrijf de Mantra met groot vertrouwen en geloof in zijn kracht. Breek de Mantra niet af, maar ga naar een andere regel. Herhaal de Mantra terwijl je hem schrijft of herhaal de Mantra voor elke lettergreep die je schrijft. Je kunt de Mantra ook schrijven in de vorm van mandalas, als je daarmee vertrouwd bent. Mandalas zijn spirituele meetkundige finguren.

Je kunt de Mantras die je geschreven hebt ook lezen. Ook dit is een goede oefening. Het schrijven en het lezen van de Mantra maakt de geest helder.

Je kunt ook leren de Mantra in gedachten te herhalen tijdens andere activiteiten, zodat hij op ieder ogenblik aanwezig is in de achtergrond van je geest.

De ziel
De vragensteller schrijft: "En de ziel waar hoort die ergens thuis. Je persoonlijkheid dat is toch je karakter, je kwaliteiten?" We zijn beperkt door de beperking van de taal. We zeggen bijvoorbeeld dat de zon vandaag niet schijnt. Dit is natuurlijk larie, maar toch struikelen we daar niet over, omdat we weten wat we ermee bedoelen. Dit geldt ook als wij het hebben over onze ziel of zijn ziel of haar ziel enz. Een mens heeft geen ziel. Hij is een ziel. Hij is een spiritueel wezen. De zelfvervreemde mens ziet zijn emoties, gevoelens en angsten, zijn karakter en zijn eigenschappen en fouten enz. als zijn persoonlijkheid, maar eigenlijk heeft hij nog geen persoonlijkheid. De echte persoonlijkheid manifesteert zich als men de Zelfvervreemding doorbreekt, zodat men dus niet langer een vreemdeling is voor zichzelf.

Narayana