The Divine Life Society
Afdeling Aalst |
HET OEFENSCHEMA
Narayan
Vele mensen die de Yogales volgen, vinden het moeilijk om thuis een oefenschema op te bouwen voor henzelf. Om hen te helpen, volgt hier de beschrijving van een type-oefenschema, met inspirerende commentaar en gevarieerde toelichtingen en, waar mogelijk, verhelderende vuistregels.
Vereniging
Vuistregel nummer één: om de methode te begrijpen, moet je het doel kennen.
Wat is het doel van Yoga? Laten wij, om daarop het antwoord te vinden, nagaan wat Yoga als woord betekent. Yoga is een Sanskritwoord en het betekent "vereniging". Weten we daarmee iets meer? Laten we dat nagaan.
Tijdens de Internationale Yogaweek in Zinal, enkele jaren geleden, werd er onder andere gesproken over geboren worden zonder pijn, Ik herinner me levendig een film die we te zien kregen, gedraaid door Jo Van Orshoven, een bioloog, die de geboorte van zijn kind had gefilmd. Stel het je voor, in de schoot van je moeder was het lekker warm en vochtig. Toen je die na ongeveer negen maanden moest verlaten, kwam je op een afschuwelijke manier in de koude terecht: de temperatuur was zeker tien graden gedaald. De vochtige, duistere geborgenheid was plots veranderd in droog, koud en hel licht en je kreeg ook nog een tik voor je billen. Het was nogal een entree! Jo Van Orshoven, met wie ik in die tijd samen in het comité van de Europese Yoga Unie zetelde, wist dat het anders kon dan op de klassieke, traumatiserende manier. Zijn baby kwam uit zijn moeder terecht in een huiselijke sfeer. Zijn mondje en zijn neusje werden bedekt met de hand van zijn vader, die de lucht slechts met kleine beetjes naar binnen liet stromen. Baby huilde dan ook amper, integendeel, ik herinner me de zalige uitdrukking op zijn gezicht, toen hij na gedane arbeid op zijn buik op de buik van zijn moeder lag.
Je kunt zeggen dat je geboorte lang geleden is en dat je het je niet meer herinnert. Goed, maar ook als volwassene vang je af en toe een glimp op van je Wezenlijke Werkelijkheid!
Je hoeft daarvoor niet terug te gaan tot vóór je geboorte. Ga je niet elke nacht in de diepe droomloze slaap? En is dit niet een door iedereen begeerde staat? Heb je je ooit afgevraagd waarom? De reden is eenvoudig: de diepe droomloze slaap wordt gekenmerkt door een weergaloze zaligheid en door het feit dat jij als persoontje er volledig in afwezig bent.
Maar onmiddellijk na het ontwaken, vereenzelvig je je met ontelbare relaties: met dit lichaam, met een partner, met een kind, met een werkgever enz. en daardoor vergeet je je Zelf-zaligheid of vergeet je wie je in wezen bent. Welnu, het is het doorbreken van dit proces van Zelfvervreemding en van vereenzelviging met wat je niet bent dat wordt bedoeld met Yoga of "vereniging". Niet meer Zelfvervreemd zijn, rusten in jezelf, zijn wie je bent en je dus niet langer vereenzelvigen met wat je meent te zijn, dat is het doel van Yoga.
Wie dat doel heeft gerealiseerd noemt men een verlichte. Verlichting gaat onverbrekelijk gepaard met zaligheid. Zelfs de Fransen hebben een uitdrukking die dat onderschrijft. Ze zeggen: "Un saint triste est un triste saint. Een triestige heilige is maar een trieste heilige."
Hoe wordt dit uitgewerkt in de praktijk?
Mensen komen in de Yogales in een door en door zintuiglijk-lichamelijk bewustzijn, meestal vermoeid, vaak in onvrede met zichzelf en met de dingen, gespannen, gedeprimeerd, rusteloos.
Ze verwachten van de leraar dat hij of zij hen leidt naar een staat van rust en vrede. En een goede leraar weet dat echte rust en vrede alleen worden gevonden in Zelfbewustzijn of Yoga. Alleen daar zijn niet-gemaakte, maar wezenlijke stilte, rust en vrede. Die stilte-rust-vrede is niet het afwezig zijn van lawaai, onrust, tweedracht en twist. Ze is een positieve entiteit.
Vuistregel nummer twee: het doel is Yoga of Zelfbewustzijn, maar ook de methode is Yoga: oefenen vanuit Zelfbewustzijn of heelheid en niet vanuit je hoofd of vanuit onechtheid. In de Bhagavad Gietaa bij voorbeeld, die een dialoog is tussen de krijger Arjoena en zijn wagenmenner Krishna, komt dit al direct ter sprake.
Het eerste hoofdstuk heet "De Yoga van de Neerslachtigheid van Arjoena". Arjoena zit namelijk diep in de put. Hij weet niet wat zijn plicht is: de tiran bevechten in de verschrikkelijke oorlog die op het punt staat te beginnen of weigeren te vechten. Krishna, die spreekt met de stem van de eeuwige wijsheid van Spiritueel India, redeneert eerst met Arjoena op een zuiver menselijke basis, maar onmiddellijk daarna spreekt hij hem over het Zelf, de onvergankelijke, onveranderlijke Werkelijkheid aan de basis van alles wat verandert en vergaat, "wat door vuur niet kan worden verbrand, door een zwaard niet kan worden gekliefd, door water niet kon worden bevochtigd, door de wind niet kan worden opgedroogd".
Vuistregel nummer drie: als je terugvalt op jezelf, val je dus niet terug op een niets, maar op een Volheid-Geheel, op Bestaan-Bewustzijn-Zaligheid, "onbrandbaar, onkliefbaar...".
In een van zijn liederen zegt Swami Sivananda: "De mens is de meester van zijn lot. Verander je wijze van denken. Denk: 'Ik ben Brahman (het Absolute)."
Ik wil niet de indruk wekken dat er vaste, starre, canonieke regels zijn, want die zijn er niet. Ik schrijf hier alleen mijn ervaring neer, die als fundering datgene heeft wat ik zelf ontving. Vooral dat woord "canonieke" vind ik zo typisch: het doet me denken aan kanon.
Vuistregel nummer vier: de Waarheid is één, de wegen zijn talrijk. Swami Satchidananda wisselde hierover ooit van gedachten met een kardinaal, die zijn twijfels had over Swami Satchidananda's opvatting dat alle religies gelijkwaardig zijn. Hij zei tegen de kardinaal: "U kent ongetwijfeld het gezegde dat alle wegen naar Rome leiden. Is er in uw grote Rome dan geen plaats voor mijn kleine OM?" Toen de kardinaal hem niet-begrijpend aankeek, zei hij: "Als je van Rome de eerste en de laatste letter doorhaalt, wat blijft er dan over? Juist, OM."
Als ik les geef, laat ik iedereen gaan zitten, bij voorkeur in de
Diamanthouding of Vajraasana (voor details over de Yogahoudingen, raadpleeg
"Wegwijs in Yoga" en "Yoga, wat en hoe" of in een andere houding als de
Diamanthouding te moeilijk mocht zijn. Een goed hulpmiddel om tot rust te
komen is het stresserende gevoel "Ik ben hier en de dingen zijn daar,
buiten mij" te vervangen door een ander, zindelijker gevoel dat "alles
vervat is in mij" en dat er geen binnen en geen buiten is.
De Diamanthouding kan ook met goed gevolg worden beoefend na het eten. De buik is er volmaakt in ontspannen. De ingewanden zijn diep neergezakt in het bekken. Er is een betere doorbloeding van de buikorganen.
Ook de rug ontspant perfect. De druk op de rugwervels verdwijnt er volledig in. Een nadeel is dat ze alleen met gemak kon worden beoefend met soepele knieeën en enkels. En in geval van aderontsteking in de benen is ze volstrekt uit den boze!
Swami Satchidananda noemt Vajraasana "Bekkenhouding" (Pelvic Pose), omdat vajra (diamant) in het Sanskrit ook "bekken" betekent. Je zit op de knieeën, de knieeën samen. De grote tenen raken elkaar. De hielen vallen naar buiten. Je zit op de binnenkant van de voeten. De handen liggen op de knieeën. Zit rechtop. Sluit de ogen. Dit is Vajraasana.