Pancha Saadhana is Sanskrit. Sanskrit is de oude schriftuurtaal waarin de Yogawetenschap werd opgetekend en doorgegeven. Pancha betekent: vijf. Met Saadhana wordt "oefening" bedoeld, dat wil zeggen elke inspanning om een inzicht om te zetten in een daadwerkelijke ervaring. De mens heeft een hoofd, een hart en een hand: hij denkt, hij voelt, hij handelt. Hij heeft zoals alle species een lichaam. En dat lichaam is geen lijk: het wordt bekrachtigd door een energielichaam. De mens heeft ook een psyche of geest, die werkt op een bewust, een onbewust en een onderbewust niveau. (Yogis ontdekten de geheimen van de geest duizenden jaren geleden. Het Westen begon deze geheimen te achterhalen in de moderne tijd.) Als oorzaak van dit alles fungeert een kracht, die door Yogis "Onwetendheid" (Avidyaa) wordt genoemd. Het is door onwetendheid dat de mens zich met zijn lichaam en met zijn geest vereenzelvigt en dat hij vergeet wie hij in wezen is. Het is door onwetendheid dat hij zijn zekerheden en zijn geluk buiten zichzelf zoekt. Het is door onwetendheid dat hij de werkelijkheid opdeelt in "innerlijk" én "uiterlijk", in "in mij" en "buiten mij".

Men kan duidelijk observeren dat alle wezens één gemeenschappelijk verlangen koesteren: ze willen allen slechts gelukkig zijn. Maar we stellen vast dat schier niemand hier echt gelukkig is. Mensen beelden zich in dat ze gelukkig zijn, wat iets heel anders is. Spoedig ontdekken we echter dat dit geluk slechts schijn, illusie is. Ondanks al hun ijverig zoeken, vinden ze het geluk niet, omdat ze het zoeken waar het niet is: buiten hen. Het grote geheim van Yoga is dat het geluk dat je zoekt je eigen wezenlijke werkelijkheid is.

De waarheid inzien is al heel wat. Het is een grote verworvenheid. Maar het is niet voldoende: de waarheid moet worden "gerealiseerd".

Yoga betekent: vereniging: er is niet echt iets te verenigen, aangezien de scheiding slechts denkbeeldig is, maar de eenheid moet worden ontsluierd. Dit is het doel. Yoga is niet alleen het doel. Het is ook de methode.

Er is maar één diepe, droomloze slaap. De slaap is voor iedereen dezelfde universele ervaring. Maar de methodes om in te slapen en om slaapstoornissen te overwinnen verschillen. Er is maar één honger. Maar de manieren waarop hij wordt verzadigd zijn verschillend. Er is maar één dorst, maar de wijzen waarop hij wordt gelest zijn verschillend. Zo is er ook maar één Yoga, maar de methodes waarop de Staat van Yoga wordt voorbereid zijn verschillend.

De tekening toont de vijf klassieke benaderingen of Pancha Saadhanas, die kunnen worden verdeeld in twee groepen: objectieve en subjectieve paden. De subjectieve paden worden beoefend in afzondering. De objectieve paden worden beoefend in en door de wereld. Maar geen enkel pad is een "persoonlijke" bezigheid: als één mens Yoga beoefent, beoefent het hele heelal Yoga.

Geen enkele van deze paden bestaat op zich. Ze bevatten alle elementen van de andere paden. Ze verschillen alleen in die zin dat de nadruk anders wordt gelegd.

Hatha Yoga wordt ook Ghatastha Yoga (op het lichaam gebaseerde Yoga) genoemd. Raaja Yoga is het achtvoudig pad van Maharshi Patanjali (zie ons boek Yogakompas). Raaja betekent: koninklijk. Het wordt een koninklijk pad genoemd, omdat het alle andere paden omvat. Zoals een koninklijke baan, vroeger, van uit alle richtingen en met alle voertuigen en door alle voetgangers kon worden betreden, zo kan ook het integrale pad, dat de Raaja Yoga van Maharshi Patanjali is, van alle zijden worden betreden.

Bhakti Yoga is het pad van devotie. Bhakti Yoga ontwikkelt het hart. De gevoelens die je hebt worden gesublimeerd door ze te richten op een hogere Werkelijkheid of Ishta Devataa, letterlijk: Uitverkoren Godheid. Op de tekening worden twee voorname methodes van Bhakti Yoga uitgebeeld, namelijk Japa Yoga (herhaling van een Mantra of Naam van Werkelijkheid of God: het verschuiven van de kralen) en Poejaa of devote meditatie. Gnyaana Yoga is het pad dat vertrekt van de vraag (die de allerbelangrijkste vraag is): "Wie ben ik?" Karma Yoga is het pad van handeling. Het handboek van Karma Yoga is de Bhagavad Gietaa. De handboeken van Hatha Yoga zijn de Hatha Yoga Pradiepikaa, de Shiva Samhitaa en de Gheranda Samhitaa. De handboeken van Bhakti Yoga werden geschreven door twee grote wijzen, Narada en Sandilya. Het pad van Gnyaana Yoga wordt vooral beschreven in de Oepanishads en in de Vedantaschriften.

Swami Sivananda nam de interessantste ingrediënten van alle paden, zoals bij voorbeeld eenvoudige Yogahoudingen, ademhalingsoefeningen, zuiveringsoefeningen, Moedraas van Hatha Yoga, Japa en Kiertan van Bhakti Yoga enz. en hij noemde dit de Yoga van de Samenvatting (Yoga of Synthesis). Hij zei dat geen enkel facet van de persoonlijkheid en geen enkel domein van het leven mag worden verwaarloosd. Maar succes is onmogelijk zonder Saadhana, welk pad je ook beoefent. De moeilijkheid in het Westen is dat mensen er zo moeilijk toe komen om op een systematische wijze Saadhana te doen. Hun Yogabenadering is in hoofdzaak intellectueel en hun Yogabeoefening blijft vaak steken in lichamelijkheid. Hun Yoga gaat niet van het hoofd naar het hart en van het hart naar de hand. Er is in onze maatschappij een eetpatroon, een slaappatroon enz.: 's morgens uit bed, 's avonds erin, 's morgens, 's middags en 's avonds eten, 's morgens gaan werken, 's avonds naar huis. Dit is het algemeen maatschappelijk patroon. Maar er is in onze levenswijze geen Yogapatroon, geen meditatiepatroon. Als je Yoga wil beoefenen, als je wil mediteren, moet je er tijd voor "maken" en dat is de grote moeilijkheid, want er zijn zovele verstrooiingen en hindernissen, zovele Taamasische en Raajasische factoren. Tamas is de kracht waardoor je er niet toe komt iets te doen, wat ook, op het gebied van Yoga. Rajas is de kracht waardoor je wordt aangezet tot activiteit, maar het is vaak de verkeerde activiteit. De Yogabeoefening maakt de hele persoonlijkheid Saattvisch. Sattva is harmonie, evenwicht. Je stroomt met de dingen mee. Aayoes of het leven kan zich ongehinderd uitdrukken. Je kunt dan ook voorbij de Goenas (Sattva, Rajas, Tamas) gaan. Maar Saadhana, in welke vorm ook, is absoluut noodzakelijk.

Laten we nu stilstaan bij de grote definities van Yoga. De klassieke, filosofische definitie van de Yoga Darshana van Maharshi Patanjali (Yogakompas, blz. 131) luidt: "Yogashchittavrittinirodhah. Yoga is de Staat waarin de golven van de geest tot rust gekomen zijn."

Shrie Krishna geeft in de Bhagavad Gietaa (zie onze eigen publicatie) drie definities (II 48, 50, VI 23). Hij zegt: "Samatvam Yoga Oechyate. Gelijkheid wordt Yoga genoemd." Je lichaam is niet gelijk Het verandert voortdurend. Je geest is niet gelijk. Hij verandert onophoudelijk. Maar Dat-wat-je-in-wezen-bent is altijd onveranderlijk of Sama. In jezelf rusten is Yoga.

Zijn tweede definitie is: "Yoga is bedrevenheid in de handeling." Als we Maharshi Patanjali's en Shrie Krishna's eerste definitie onderzoeken, komen we tot de vaststelling dat Yoga die staat is waarbij de hele geest betrokken is. De hele geest gaat erin. Als een Yogi bezig is met een handeling, een werk, wat ook, is hij helemaal in die handeling of in dat werk. Hij wordt zelfs niet afgeleid door het verlangen naar de vruchten van zijn handeling. Hij doet de dingen, omdat ze moeten worden gedaan, maar hij doet ze zonder doenerschap. Daarom zegt Shrie Krishna dat Yoga bedrevenheid in de handeling is: "Yoga Karmasoe Kaushalam." Zijn derde definitie luidt: "Laat dat worden gekend als Yoga, het verbreken van de vereniging met pijn." Plezier en lijden hebben betrekking op het lichaam en de geest. Aangezien Yoga de Staat is waarin je rust in jezelf en waarin je niet langer vereenzelvigd bent met dit vergankelijk lichaam en met deze rusteloze geest, noemt Hij Yoga terecht de Staat waarin de band met het lijden verbroken is.

De te overwinnen hindernis is de geest. De wortel van de geest is het ego. De te overwinnen hindernis is dus het ego of de te overwinnen hindernis is de vereenzelviging met de geest. De overwinning van het ego is het doel van Saadhana.

Saadhana mislukt, omdat je mét je ego in Yoga gaat. Om die reden is leiding zo belangrijk. De leraar prikt je imago door. Hij stuurt je bij. Om dit te begrijpen is er geen betere bron dan de Bhagavad Gietaa.

Communisten spreken van het paradijs op aarde, maar dit paradijs is jammer genoeg een toekomstbeeld: het paradijs op aarde voor onze kinderen. En het is niet alleen een toekomstbeeld, het is ook nog een utopie, een zoethouder. Gelovigen hopen op een paradijs na dit leven, als beloning voor een deugdzaam leven. Het was voor de Indianen de Eeuwige Jachtvelden, de plaats waar ze eeuwig konden jagen. Het was voor de Noormannen de plaats waar ze eeuwig konden vechten. Het was voor christenen de plaats waar ze eeuwig rijstpap konden eten. Maar de Yogis zeggen ons met grote nadruk dat hét paradijs Hier-Nu is. Dit is een boute bewering. Het is de uitdaging van Yoga. De weg is Yoga Saadhana.

Wat nu als je zegt dat de realisatie van de Waarheid niet in je bedoeling en niet binnen je mogelijkheden ligt en dat het leven zoals je het nu leidt je boeit? Is Yoga dan niet voor jou ? Beslist wel. Volg je pad. De ervaring zal je onderrichten. En ook dan geeft de Yogabeoefening je heel wat terloopse vruchten: een stevige gezondheid, energie, vrede van geest en sereniteit.

" EASEFUL, PEACEFUL, USEFUL. "
Swami Satchidananda

Maak van een gedeelte van de dag je eigen tijd. Trek je dan terug voor Saadhana. Elke dag, zoveel er komen. Zoals Swami Sivananda zei: "Naaham Na Toem Daftar Goem. Noch ik noch jij, het kantoor is gesloten." En zorg ervoor dat je dagelijks leven niet in tegenspraak is met je Yoga Saadhana: doe je plicht omdat ze moet worden gedaan; de rest heb je niet in handen. Of doe wat de Engelsen zeiden : "Betrouw op God, maar houd je kruit droog." Swami Sivananda formuleerde deze raad als volgt: "Hath Me Kaam Moekh Me Raam. Geef je hand aan het werk, je geest aan God."

Zelfs voor de Bhakti Yogi of Bhakta is God geen wezen buiten de tijd, buiten het heelal, ergens. Hij is de Hier-Nu-heid, de Zelfheid, het Noumenon, de Grond van alle grond, het Oog van het oog, het Oor van het oor, de Levenskracht van de levenskracht, de Geest van de geest, je Vader, Moeder, Bloedverwant, je Wijsheid, je Rijkdom, je Alles-in-alles