EEN TOESTAND VAN BUITEN ZICHZELF TE ZIJN
Een mens begint met veel verwachtingen aan allerlei ondernemingen; verwachtingen die nooit worden ingelost. Zo begonnen ook wij met Yoga, maar de verwachtingen werden wél ingelost -wie dit begrijpt weet wat Yoga is-, omdat Yoga je die ene, enige wijsheid leert dat je voor je geluk niet afhangt van uiterlijke dingen, maar dat geluk je wezenlijke aard is. Dat is het wat Yoga ons gaf en wat we met iedereen willen delen, omdat het de natuur ervan is: als je het hebt, wil je het met iedereen delen. Je kunt het niet helpen. Waarom zouden we anders al deze moeite doen ? Er is evenwel een moeilijkheid: als men je iets geeft, moet je het ook willen aanvaarden. Iedereen wil het wel, maar de behoefte wordt niet herkend, want om het te willen, moet je het ook naar waarde schatten. Hoe je te overtuigen om het te aanvaarden? Het probleem is dat je het alleen zult vinden -en dat je het in de eerste plaats alleen zult willen vinden- als je systematisch Yoga beoefent.

Hoe moet ik "het" noemen ? Misschien vraag je je zelfs af:
"Waarover heeft hij het in 's hemelsnaam?" Noem het een extase, een stilte, een weten, een staat... Een extase, zegt de grote Van Dale, is "een toestand van buiten zichzelf te zijn". Je treedt buiten dit kleine "ikje", dit vergankelijke lichaam, deze rusteloze geest (als hun Getuige) en daaruit vloeit de verrukking, de opgetogenheid, de geestvervoering voort. Zo simpel is het! De uitwerking van dit proces of deze idee is de beoefening van Yoga, die niet zó simpel is, omdat de hindernis -onwetendheid- zo groot en zo taai is.

Wat is dit kleine "ikje" ? Je wordt er niet mee geboren. Het manifesteert zich pas na vele maanden. Een peuter zegt gedurende een lange tijd: "Jantje heeft honger. Mietje is boos", enz. Op zekere dag evenwel duikt, ergens vandaan, het "ikje" op: "'Ik' heb honger, 'Ik' ben boos", zegt de kleuter nu. Dit "ik" of ego ontstaat door vereenzelviging met dit persoontje.

Je kunt dit ik beter bestuderen in kinderen dan in volwassenen. Het egoïsme is bij kinderen immers nog niet gecamoufleerd door nette manieren. Alleen het gevoel "mijn kind, schoon kind" kan je blind maken voor het spel van het ego in je nakomelingen, maar als je hen onbevangen observeert is hun ego duidelijk zichtbaar. Kinderen hebben nog geen diplomatie geleerd. Ze leerden hun egoïsme nog niet bedekken met geijkte omgangsvormen. Het ego is ook sympathieker bij kinderen: het beperkt zich immers tot eten, drinken, aandacht vragen en zulke eenvoudige dingen meer. Bij volwassenen is het vaak goed verborgen, al is het nog zo actief. Het volwassen ego kan uiterst gevaarlijk zijn, want het wil alles bezitten, grijpen, domineren... Het maakt van relaties, van gezinnen, van gemeenschappen, van landen, van de hele wereld, van je eigen hart een hel. Goeroedev vroeg aan een chirurg, die zijn Aashram bezocht, of hij al de egoamputatie (egodechotomie) had uitgevoerd.

Het ego is de grote vijand van de mens. Het is in feite zijn enige vijand. Het is de grote boosdoener. Het ontstaat door vereenzelviging met dit vergankelijke lichaam van vlees en beenderen en met deze rusteloze geest met zijn hoogten en laagten.

Wat zijn dit lichaam en deze geest? Beide zijn ontegensprekelijk een wonder op zich. Zonder dit lichaam en zonder deze geest kun je hier op aarde niet functioneren. Het lichaam is de zetel van plezier. Het is om die reden ook een bron van lijden. Dit (plezier en pijn) is een van de vele paren van tegenstellingen. Als je het lichaam enkele dagen niet wast, verspreidt het een walgelijke geur. Het is de verblijfplaats van ontelbare ziekten.

Een van onze leden werkt als verpleegster in een huidbank. Verse lijken worden er gestroopt. De huid wordt gebruikt voor huidtransplantaties bij erge brandwonden. Als je een gestroopt lijk ziet, weet je wat Goeroedev bedoelde toen hij zei dat je schoonheid skin-deep is (niet dieper dan de huid gaat). In een van zijn boeken over Vedaanta vertelt hij het volgend verhaal, dat me altijd goed is bijgebleven. Een prinses had vele aanbidders. Maar zij voelde niets voor een huwelijk. Ze wilde een leven in meditatie leiden. Haar aanbidders gaven evenwel de moed niet op, want het was een beeldschone en begerenswaardige prinses. Zij dacht: "Ik moet iets doen om het aan hun verstand te brengen dat zij hun tijd verliezen." Ze vroeg hen om twee weken bedenktijd. Ze vastte en nam elke dag een lavement. Ze deed het resultaat in flessen. Ze werd graatmager en kreeg een grauwe kleur. Toen de prinsen op de dag dat zij dachten dat de prinses een van hen zou uitverkiezen, haar zagen, vroegen zij, geschrokken: "Prinses, waar is uw schoonheid?" De prinses trok de kast met de flessen open en sprak: "O Prinsen, ziedaar mijn schoonheid."

Het lichaam vraagt studenten geneeskunde vele jaren hard werk om het te leren kennen. En zelfs de kennis van de meest onderlegde dokter is nog oppervlakkig: wat hij van het lichaam weet is een kop vol, wat hij er niet van weet is een oceaan vol. Het lichaam doet een massa werk. Het is gemaakt van voedsel en het bestaat door voedsel. Als je het een tijd geen voedsel geeft, vergaat het. Het is vergankelijk. Het is het niet-Zelf: je "hebt" het, maar je "bent" het niet. Het beschikt over veel meer mogelijkheden dan mensen geloven. Het lichaam is het dubbel van de geest. Het lichaam is de geest zichtbaar gemaakt voor het oog. De wortel van de geest is het ego. Ook de geest is het niet-Zelf: je "hebt" een geest, maar je "bent" hem niet.

Wat is dat Zelf achter het niet-Zelf ? Het is dat wat je echt bent. Het is de ziel. Als je de ziel aan het lichaam en aan de geest onttrekt, verliezen beide volledig hun betekenis en hun waarde. Die ziel is niet iets anders. Ze is niet iets watje "hebt". De ziel is dat wat je "bent".

ALTIJD IETS OM OP TE VULLEN
Niemand is hier op aarde echt gelukkig. Je kunt hier niet echt gelukkig zijn. Dit is een krasse bewering. Toch is het zo. En het is voor ons welzijn heel belangrijk dat we dit weten. Wie dit echt begrijpt is onmiddellijk verlost van zijn problemen. Waarom zou je anders zovele activiteiten ontplooien? Er is maar één echte reden: je ervaart altijd een leemte of gemis en die wil je opvullen. Maar hier slaag je nooit in, wat je ook doet. Integendeel, hoe meer je doet, hoe dieper je vaak in de problemen raakt. Zelfs in je dromen kun je niet echt gelukkig zijn, want ook je dromen drukken een spanning uit.

Die spanning is gemakkelijk te verklaren: je verdeelt alles in twee: ik en het andere, ik en de rest van het heelal. Je hebt geen gevoel van eenheid. Er is altijd een gevoel van dualiteit. Toch leeft in ieder mens -meestal onbewust- een verlangen naar die eenheid. Om die reden verlangt iedereen onder andere naar de diepe droomloze slaap, want in de diepe droomloze slaap verdwijnt de dualiteit. Mensen zoeken de vreugde van de eenheidsbeleving ook in drank en drugs. Maar alles wat dit hen oplevert is een kortstondige roes, waaraan ze slechts een pijnlijke kater en eventueel ook een dodelijke verslaving overhouden.

Onze begeerten, neigingen, aandriften enz. schijnen op het eerste gezicht zinloos te zijn, maar enig onderzoek brengt aan het licht dat het niet zo is en dat er aan hun basis een zeer zinvolle drang, een gewettigde zucht naar vrede en stilte ligt. Slechts de wijze waarop we aan die zucht uitdrukking geven is zinloos.

Goeroedev Swami Sivananda heeft het ontelbare keren gezegd en geschreven: "Het doel van het leven is Godrealisatie." De leemte die we altijd voelen en die we met al onze ondernemingen trachten op te vullen, is niets anders dan een uitdrukking van de zucht naar Godrealisatie of naar het echte geluk. God is volmaaktheid. Wellicht is het beter te zeggen: volmaaktheid is God. Het is slechts als we ze bekijken in het licht van die volmaaktheid of God dat de dingen duidelijk worden. We weten niet wat goedheid is, wat kwaad is, wat deugd is, tenzij we ze interpreteren in het licht van Gods volmaaktheid.

Laat ik dit verduidelijken met een voorbeeld uit India. In het Westen is de dansende Shiva in zijn vlammencirkel welbekend, maar er is nog een andere, minder bekende maar even inspirerende voorstelling. In de hindoemythologie wordt God vereerd in talrijke vormen: als wijsheid, als licht, als schepper, als instandhouder, als vernietiger enz. Een van de meest inspirerende symbolen is de afbeelding van Shiva als een naakte asceet. Shiva stelt versterving en onthechting voor. God wordt in het Sanskrit "Bhagavaan" genoemd, omdat Hij de volmaakte belichaming is van zes eigenschappen (Bhagas of glories), waaronder ook onthechting (schoonheid, wijsheid, kracht, rijkdom, luister, onthechting). Onthechting is een woord dat ons bang maakt. En het is op het eerste gezicht ook zeer vreemd dat God wordt voorgesteld als een asceet. Want wat moet Hij verzaken? Het antwoord op deze vraag ontsluiert het geheim van onthechting. Shiva verzaakt niets, want er is niets buiten Hem en Hij "heeft" niets, om de eenvoudige reden dat Hij alles "is". Onthechting betekent dan ook niet dat men een aantal dingen opgeeft. Onthechting betekent dat men het gevoel van uiterlijkheid opgeeft. Dit wordt Vairaagya genoemd (afgeleid van Vi Raaga: zonder aantrekking of voorkeur). De idee dat dingen buiten jou zijn, veroorzaakt gehechtheid. Shiva's Vairaagya is een onthechting die het gevolg is van Zelfkennis en die niet ontstaat uit frustratie. Het is ook geen vlucht. Het is in feite het enige wat geen vlucht is.

In de hindoecultuur heeft ieder ding drie dimensies: alles heeft een objectieve, een subjectieve en een goddelijke, universele, hogere betekenis.

Je ziet bij voorbeeld een bloem. Je denkt dat die bloem werkelijk is. Maar is dat wel zo? Als je 's nachts in je droom een bloem ziet, is die bloem werkelijk, zolang je droomt. Je geest schept in de droom, uit zichzelf, de bloem én de ziener van de bloem. Slechts als je ontwaakt, noem je je ervaring een droom. Yogis beweren dat men ook uit dit zintuiglijk leven kan ontwaken in een hogere bewustzijnstoestand (Samaadhi). Vanuit die ervaring zeggen ze dat alles bewustzijn is. De bloem die je ziet, noem je "uiterlijk". Je eigen geest die de bloem ziet, noem je "innerlijk". Het proces van de waarneming kan maar worden verklaard door het bewustzijn dat aanwezig is in alle fasen van de waarneming. Dit is een formidabele ontdekking van de wijzen: "Alles is Bewustzijn! Ik ben Bewustzijn!"

VERKOOP JE INTELLECT, KOOP INTUÏTIE.
Deze enkele ideeën zullen ons helpen om de prachtige, meeslepende Kiertan te begrijpen (aan te voelen, er ons in te leven) in Goeroedevs Song of Immortality (Lied van de Onsterfelijkheid):

Raam Raam Raam Jaya Sietaa Raam, Jaya Jaya Raadhe Shyaam.

Raam is een Mantra (meditatieformule; letterlijk: beschermer van het denken of Man) of Naama (Naam) van de Hogere Werkelijkheid.

De uitgangs-a wordt vaak weggelaten: Raama wordt Raam. In de Kiertan wordt dit bepaald door welluidendheid. Op het einde van een zin wordt die korte a soms ook lang uitgesproken ter wille van hetzelfde principe. De r mag niet op zijn Amerikaans worden uitgesproken, zoals onder invloed van Amerikaanse opnamen vaak gebeurt. In zijn objectieve of Adhibhautikabetekenis is Raama de held van het epos de Raamaayana, de volmaakte mens, die wordt voorgesteld met pijl en boog, samen met zijn gemalin Sietaa, zijn broers en zijn dienaar Hanoeman.

Het Raamaayama geeft, zoals dat ander epos, het Mahaabhaarata, een beschrijving van de vooruitgang van de ziel naar haar volmaaktheid. De cultuur van India is een cultuur van de Ziel of van Bewustzijn. Al zijn facetten hebben direct of indirect een verband met de herkenning door de ziel van haar Volmaaktheid of Volheid.

Sommige Westerse oriëntalisten geloofden dat de cultuur van India gebaseerd is op de Vedas en de Oepanishads. Maar wie India bezoekt en beter leert kennen, ontdekt dat dit maar gedeeltelijk waar is. Zonder het Raamaayana en het Mahaabhaarata was er wellicht al lang geen Indiase beschaving meer geweest. De Indiase cultuur zou hetzelfde lot hebben ondergaan als de Egyptische, de Griekse, de Romeinse en talrijke andere oude beschavingen. De Poeraanas (hindoemythologie) namen bezit van de hele Indiase maatschappij.

De ideeën van de Vedas en de Oepanishads zijn ongetwijfeld wonderbaar en ongeëvenaard, maar de mens leeft niet van ideeën alleen. Ideeën zijn vaak star en onbuigzaam. Zij zijn als een meester en ze bevelen je als een meester en dat heeft niet altijd het gewenste effect. Het heeft soms zelfs een averechts effect. De Poeraanas (mythologische geschriften) daarentegen geven onderricht op een indirecte wijze met verhalen, geschiedenissen enz. Dat is hun manier om ons te leren denken op een logische manier. Het Raamaayana zegt: "Raama was een goed mens." De zoeker die dit leest, denkt: "O, dan moet ook ik een goed mens zijn." Wat de Vedas rechtstreeks bevelen, dat leren de Poeraanas je onrechtstreeks.

Ik herinner me van Swami Krishnananda een illustratie van dit principe. Hij beschreef hoe een vrouw in India aan haar man iets vraagt. Ze heeft bijvoorbeeld een nieuwe sari nodig. Zij zegt niet: "Ik heb een sari nodig." Ze zegt: "Onze buurman kocht voor zijn vrouw een nieuwe sari. Hij staat haar prachtig." Haar man begrijpt haar bedoeling en hij antwoordt: "Ik zal je ook een nieuwe sari kopen."

Dit zijn enkele nuttige ideeën in verband met de objectieve of de Adhibhautikabetekenis van de Mantra.

De Mantra heeft ook een Adhyaatmikabetekenis of subjectieve dimensie. Raam is een cirkelvormige klank: hij vertrekt uit een punt (de r-klank), opent zich cirkelvormig met de aa-klank en sluit zich dan tot een punt met de m-klank. Dit wekt het lichaam en de geest op. Het herstelt de harmonie. Het stemt het energielichaam en geeft kracht. Het is een verklanking van de innerlijke zaligheid of Aatmaraam.

De Mantra heeft ook een Adhidaivikabetekenis. Dit is zijn hogere betekenis. Het is die dimensie waarin de noties van "innerlijk" en "uiterlijk" verdwijnen. Het is niet langer een uiterlijk gegeven en ook niet louter een innerlijk iets. Tenslotte heeft de Mantra ook een Adhiyagnyabetekenis. Mantra Japa of herhaling van een Mantra is een Yagnya of offer: achter de herhaling van de Mantra staat een Werkelijkheid die alle offers aanvaardt.

Jaya betekent: leve; het betekent: moge dat de overwinning behalen. Raaja betekent: koning. Daarmee druk je uit: moge die Werkelijkheid in mijn leven overwinnen! Sietaa is de gemalin van Raama. Het woord "Sietaa" betekent: uit de aarde geboren. Zij symboliseert de natuur. Raadhaa is de ziel. Ze is in de mythologie voor Krishna wat Sietaa voor Raama is. Raadhe is de vocatief (naamval en vorm van de aangesproken persoon) van Raadhaa: O Raadhaa. Het verhaal van Raadhaa en Krishna wordt beschreven in ons prachtig boek "Kom Thuis in Yoga".

"Shyaama" heeft dezelfde betekenis als het woord "Krishna". Beide betekenen: zwart. Shyaama is een bijzonder duistere nacht. Als je in de zon kijkt, wordt het je zwart voor de ogen. Het licht van de zon is zó intens dat het je verblindt. God is heel en al licht. Hij is "zelflichtend". Hij wordt ook "zwart" genoemd, omdat in Hem, zoals in een duistere nacht, als er geen maan en geen sterren zijn, alle namen en vormen verdwijnen.

Zoals in een duistere nacht alles één wordt, één homogene massa van duisternis, zo zijn in God ook alle namen en vormen één homogene massa van bewustzijn-zaligheid.

Goeroedev zong ook: "With the rising sun, with the rising sun, all peace is gone. Therefore abide in the Lord of sleep. Met de opgaande zon, met de opgaande zon, verdwijnt alle vrede. Verblijf daarom in de Heer van de slaap." Woorden als Krishna en Shyaama zijn een manier om aan al deze ideeën uitdrukking te geven zonder woorden en zonder gedachten, maar met Bhaava of een intens gevoel.

Als ik me, deze Kiertan zingend, openstel voor de glorierijke ideeën die hij verklankt, dan ben ik al in meditatie. Vermoeidheid verdwijnt. Spanningen tonen hun hielen. Je proeft "de nectar van de onsterfelijkheid".

Deze Kiertan heeft een grote, stuwende kracht. Je kunt hem zingen op de top van je stem. Hij haalt je uitje verkramping. Hij doet de atmosfeer opklaren.

De voorzanger zingt de hele zin en de groep herhaalt hetzelfde na hem. Of de voorzanger zingt: "Raam Raam Jaya Sietaa Raam," en de groep vervolgt: "Jaya Jaya Raadhe Shyaam."

Toen we op 26 februari 1986 Shivaratri vierden, werd ik gegrepen door een intense gedachte. Als ik ze neerschrijf, betekent ze misschien niets voor jou, lezer. Maar op dat gezegende ogenblik, rond middernacht, had ze de vorm van een allesomvattend, extatisch gevoel. Dat gevoel, die gedachte was: "We zouden meer moeten wenen, dagen en nachten lang! Niet om het verlies van dingen en relaties, maar omdat we van die Werkelijkheid gescheiden zijn." Achteraf bedacht ik dat dit een tekst van Goeroedev is, die in mijn gemoed tot leven kwam: "Don't weep tor the loss of relatives. Weep for the separation of the Lord. Ween niet om het verlies van familieleden. Ween over de scheiding van de Heer."

Song of Immortality wordt gezongen op het ritme van de Kiertan. De verscheidene strofen bevatten vele interessante ideeën, waardevolle richtlijnen, wijze raadgevingen en ook inspirerende uitspraken. Goeroedev formuleert ze in gebalde, ritmische zinnen.

EERSTE STROFE

Turn the gaze, draw the Indriyas. Keer de blik om, trek de Indriyas terug.

De blik is altijd naar buiten gericht, zoals ook de andere zintuigen. Ze trekken de geest onophoudelijk mee naar buiten. Ze gaan naar de zintuiglijke voorwerpen toe. Ze moeten naar binnen worden gericht. Er zijn tien Indriyas: de vijf Gnyaanedriyas en de vijf Karmendriyas. De Gnyaanendriyas zijn het gezicht, het gehoor, de tastzin, de reuk en de smaak. Dit zijn de zintuigen. Met Karmendriyas, letterlijk: de actietuigen, worden vijf functies bedoeld: zich voortbewegen, grijpen, de spraak, de voortplanting en de uitscheiding. In deze twee reeksen van vijf speelt de tong een dubbele rol. Om die reden is ze zo moeilijk te beheersen: ze proeft én ze spreekt. Ze is dan ook een grote herrieschopper.

Still the mind, sharpen the intellect. Stil de geest, scherp het intellect.

Het intellect of Boeddhi is de functie van de geest die de dingen een naam geeft en bepaalt. Scherp het intellect betekent: leer het juiste onderscheid te maken, laat niet toe dat het intellect de dingen benoemt in begrippen van goed en kwaad, voorkeur en afkeer. In samenhang met de andere richtlijnen betekent het: ontwikkel je waakzaamheid.

OM

Chant OM with feeling, meditate on Atma. Zing OM met gevoel, mediteer over Aatma.

OM is de Biejamantra of zaadklank, waaraan alle klanken ontspringen, zoals de kleuren van de regenboog ontstaan uit één en hetzelfde wit licht.

De Mantra OM bestaat uit de letters A, Oe (U) en M. De eerste letter van het Sanskritalfabet is de klinker A. Hij symboliseert het begin. De laatste letter is de labiaal (lipklank) M. Zij symboliseert het einde. De Oe loopt over de tong en symboliseert de levensduur, de voortzetting. Vóór iets ontstaat of wordt geboren, tijdens zijn bestaan en na zijn einde is er de Onvergankelijke Werkelijkheid, die wordt gesymboliseerd door OM. A, Oe en M symboliseren ook Brahmaa, de schepper, Vishnoe, de onderhouder en Shiva, de vernietiger. Maar aan de basis van Brahmaa, Vishnoe en Shiva (Trimoertis) ligt de Ene, Onvergankelijke, Absolute Werkelijkheid, die wordt aangeduid met OM.

A gevolgd door Oe wordt O in het Sanskrit. De O is een samengestelde klinker. A en Oe zijn enkelvoudige klinkers.

Je kunt je Yogabeoefening beginnen met OM-zingen. Yogaleraren kunnen hun les beginnen met OM-zingen. Dit herstelt in een minimum van tijd het evenwicht, de hier-en-nu-heid. Een lezeres schreef, nadat ze een tijd de les had gevolgd: "Ik merkte vanmorgen aan de bomen dat de lente op komst is. Dit was me lang niet meer overkomen. Dank u." OM-zingen verdrijft de spanning uit het lichaam en de geest. OM brengt je de hoofdzaak van de Yogafilosofie en de Yogabeoefening in gedachten. Heel belangrijk!

OM-zingen moet correct gebeuren. Zit rechtop, sluit de ogen, voel hoe het lichaam wordt gedragen door de aarde. Ontspan buik, billen en benen. Observeer een tijd de geest. Grijp niet in op de gedachten, maar wees een Getuige. Adem eerst diep uit. Adem daarna diep in. Open nu de mond en laat de OM-klank vanzelf opkomen. De klank ontstaat in de basis van het lichaam. Hij stijgt op als O. Sluit de lippen zodra deze 0-klank de keel bereikt en voeg de M-klank toe. De O is lang. De M is kort. De klank eindigt in de top van de schedel. Daar is er een respons of reactie als een magnetische regen, die je helemaal omvat. Herhaal dit tenminste driemaal. Je kunt ook een lange tijd OM-zingen. Observeer dan de geest. Je zult je verborgen gedachten leren kennen. Dit is belangrijk, want het zijn dikwijls grote stoorzenders in je leven.

Bevecht ze niet. Wees een Getuige. Ze zullen je verlaten.

Door een gebrek aan kennis zingen sommigen de OM-klank zoals ze het vaderlandslied zouden zingen: de klank komt niet uit hun buik; het klinkt dan ook vals als ze hem in groep zingen. De OM-klank moet vanzelf opstijgen zonder de minste inspanning en diep vanuit de buik komen. De energie wordt daardoor opwaarts gericht, wat een bevrijdend, ontspannend en inspirerend effect heeft. De romp richt zich vanzelf op. De geest komt tot rust.

Rusteloosheid is de natuurlijke neiging van het lichaam en van de geest. In het lichaam neemt ze de vorm aan van beweging, in de geest van denken. In de Aasana of Yogahouding worden zowel de rusteloosheid van het lichaam als de rusteloosheid van de geest aan banden gelegd. OM-zingen is een snelle, doeltreffende methode om het lichaam over te geven in gedragenheid en om de geest te vestigen in zijn bron. Die bron is het Aatma of Zelf, de Ziel. Het Zelf is dat wat je in wezen bent.

De meditatie over Aatma of het Zelf, die Goeroedev voorschrijft, kan een negatieve en een positieve vorm aannemen. In de negatieve verwijder je systematisch alles watje niet bent: niet dit vergankelijk lichaam, niet deze rusteloze geest enz. Je negeert alles watje aan "Ik ben" kunt toevoegen en je verblijft tenslotte als "Ik ben", zonder iets -wat ook- toe te voegen. In positieve meditatie over het Zelf of Aatma bevestig je wat je wél bent: Satyam of Waarheid,

Gnyaanam of Kennis, Anantam of Eeuwigheid, Brahman of Absoluutheid enz. Meditatie over Aatma draait rond de vraag: "Wie ben ik?"

Maharshi Patanjali zegt in zijn Yoga Soetras dat OM de Naam is van God (leshvara) en datje Zijn Naam moet herhalen (Japa van OM) met meditatie (Bhaavanam) over de betekenis (Artha) ervan. Hij beschrijft leshvara als vrij van beperkingen, eeuwig, bron van kennis enz. Als je deze begrippen ontleedt, merk je dat ze voor de geest schier niets betekenen, want hij wordt beperkt door tijd, ruimte en oorzakelijkheid: hij denkt in begrippen van tijd, grenzen en oorzaak en gevolg. Hij kan niet anders. Hij kan God niet kennen, die voorbij tijd, ruimte en oorzakelijkheid reikt. Hij kan wel met God versmelten. God wordt in de Yogaschriften dan ook Anirvachanieya genoemd, dat wil zeggen: buiten het bereik van woorden en ideeën. De methode die Maharshi Patanjali je voorschrijft om de moeilijkheid te overwinnen is dat je de geest achter je laat met behulp van herhaling van de Mantra OM (en daarin is ook de herhaling van een andere Mantra inbegrepen, die beter aan je is aangepast). De geest ontwikkelt daardoor concentratie. Hij kan dan naar binnen worden gericht. Daar wordt hij zich bewust van de innerlijke zaligheid (Aananda). Deze zaligheid wordt dan de basis van de geest. In een volgend stadium achterhaal je dat deze zaligheid je wezenlijke werkelijkheid is. Je verzinkt in diepe meditatie.

Zoals Shakespeare zei: "Words, words, words! Woorden, woorden, niets dan woorden!" Inderdaad, in deze vorm betekent het niet zoveel, maar als ervaring (Aparoksha Anoebhoeti, rechtstreekse ervaring) is het alles. Het gaat niet om intellectuele gymnastiek. Het is belangrijk dat je dit onthoudt.

Een Yogaleraar die wekelijks Satsang houdt, vroeg zijn leerlingen hun eventuele vragen op te schrijven. Vele vragen die uit de bus kwamen gingen zijn pet ver te boven, zei hij me. Zo vroegen ze waarom God de dingen schiep, waarom Hij het lijden gedoogt en zulke dingen meer. Het antwoord van de Yogi is even simpel als waar: als je dit wil weten, moet je het Hem zelf vragen, maar je moet je vraag leren stellen zonder woorden en zonder gedachten. Met andere woorden, Hij kan maar worden benaderd door Dhyaana of meditatie. Om die reden wordt Hij Dhyaanagamyam genoemd: te benaderen door meditatie.

Over OM vind je in de Moendakopanishad enkele interessante verzen. De Oepanishads zijn de filosofische gedeelten van de vier Vedas (de oude boeken van wijsheid). Moendaka betekent zowel "scheermes" als "iemand met een kaal geschoren hoofd". Dit geeft aan dat het zich richt tot de hoogste zoekers, die onthechting bezitten.

MOENDAKOPANISHAD

Hoofdstuk Twee, Deel Twee

1. Dit is de grote steun, die zich manifesteert in alle ervaringen, die zeer dichtbij is (ons meest innerlijke wezen is) en die beweegt in de grot van het hart. Alles wat beweegt, ademt en knipoogt is erin gevestigd. Ken Het, de oorzaak van het grove en het subtiele, voor allen aanbiddelijk, hoogste van alle wezens, dat het begrip van alle wezens te boven gaat.

2. Lichtend, subtieler zelfs dan atomen, is dat onvergankelijk Brahman (het Grenzeloze) de verblijfplaats van de wereld en van al zijn bewoners. Het is leven, spraak, geest, werkelijkheid, onsterfelijkheid. Doorgrond Het, O mijn geleerde vriend (Saumya).

3. Neem als boog het machtig wapen dat wordt verstrekt door de Oepanishads. Leg er de pijl op die wordt gescherpt door voortdurende meditatie. Span hem met de geest verdiept in gedachten aan Hem en tref dat doel, het Onvergankelijke.

4. Pranava (de mystieke lettergreep OM) is de boog, het Zelf (Aatman) is de pijl. En Brahman is het doel. Dat doel moet men raken met een onverstrooide geest. Word er één mee, zoals de pijl.

6. Waar alle kanalen (Naadies) samenkomen als spaken in de naaf, daar, in het hart, beweegt Het en wordt Het menigvuldig (ondergaat Het schijnbaar allerlei veranderingen in toorn, vreugde enz.). Mediteer over dat Zelf als OM. Het ga je goed (Svasti) op de weg naar de overzijde van de duisternis (Tamas).

Leerlingen aan de Yoga Academie die OM grondiger willen bestuderen vinden hun gading ook in de Maandoekyopanishad.

ZOALS JE DENKT, ZO WORD JE

Je wil een kostuum kopen. De kleermaker toont je wat hij in huis heeft. Je vindt misschien niet direct je gading onder wat je kunt betalen. Er is immers een schier onuitputtelijke keuze. Zo biedt ook Goeroedev meer mogelijkheden dan OM-zingen en meditatie over Aatma of Zelf. Maar hij zoekt je klandizie niet, zoals de kleermaker doet. Hij is ook niet, zoals de kleermaker, tevreden met een bepaalde prijs. De te betalen prijs hier is je hart, je overgave.

Sing Ram with feeling, meditate on Sitaram. Zing Raam met gevoel, mediteer over Sietaaraam. Sing Shyam with feeling, meditate on Radheshyam. Zing Shyaam met gevoel, mediteer over Raadheshyaam.

Dit verklaarde ik in de bespreking van de Kiertan. Om het bondig te herhalen: deze Namen zijn verklankingen van de Onvergankelijke Werkelijkheid of God. Hij heeft een ongemanifesteerd, absoluut aspect (Raama, Shyaama enz.) en een gemanifesteerd aspect of de natuur (Sietaa, Raadhaa enz.).

In plaats van over het abstracte OM en over het eigenschapsloze Aatma of Zelf, kun je mediteren over een welbepaalde naam en vorm (Naama, Roepa). In het Sanskrit heet dit Sagoena- en Nirgoenameditatie: meditatie over dat wat eigenschappen heeft of over dat wat zonder eigenschappen is (Sa: met; Nir: zonder; Goena: kenmerk). Dit wordt bepaald door je voorkeur en je evolutie.

Men zegt niet: "Shrie Brahman," of: "Shrie Aatman." Brahman en Aatman zijn onzijdige woorden en begrippen. Brahman is dat wat alles altijd overtreft, wat verder reikt dan alle grenzen. Aatman is het Zelf. Het gaat om dezelfde Werkelijkheid, maar men noemt ze Brahman, omdat ze aldoordringend is en Aatman of Zelf, omdat ze onze wezenlijke werkelijkheid is. Ze is immers niet "iets anders". Ze is dat wat je "bent".

Men zegt echter wel: "Shrie (Heer) Raama, Shrie Krishna", enz. Dezelfde werkelijkheid wordt ter wille van de meditatie bekleed met naam en vorm. Dit is Sagoenameditatie (meditatie over eigenschappen). Het is meditatie voor beginners. De dualiteit ligt evenwel slechts in de beoefening en niet in de realisatie. Het is dwaas daarover te redetwisten. Ik weet wat mij inspireert en het is belangrijk dat je ontdekt wat jou inspireert, verheft en helpt.

WAAROM?

"Waarom zou ik dit alles doen?" Een goede vraag is dat, want als je het doel kent, wordt de beoefening veel gemakkelijker. Laat ik dit illustreren met een simpel voorbeeld. Een kind doet een val. Het ligt met enkele pijnlijke breuken in het ziekenhuis. Het ligt er in een vreemd bed, ver van zijn vertrouwde omgeving, ver van zijn moeder vooral. De dokter en de zusters doen het pijn. Zijn lijden is intens. Als jou als volwassene hetzelfde overkomt, lijd je niet zó erg, omdat je de zin van de behandeling en van de pijn begrijpt en weet datje als je meewerkt en doorbijt binnen enkele weken weer zo goed als nieuw zult zijn. Het waarom begrijpen is ook in Yoga een grote hulp.

Waarom zou ik dit alles doen? Goeroedev geeft je op zijn manier het antwoord. Hij noemt je niet beste jongen of liefste meisje of waarde vriend of goede man. Hij noemt zijn discipelen hier (en als je het accepteert bén je zijn discipel) : Kinderen van het Licht. Hierin is de dezelfde belangrijke boodschap vervat als in het gebod dat Shrie Ramakrishna zijn leerlingen gaf: "Wees je bewust van je waardigheid." Al je problemen zijn immers het gevolg van het feit dat je niet weet wie je bent en dat je je vereenzelvigt met wat je niet bent. Zelfkennis is het enige afdoende antwoord op je moeilijkheden.

Dit "Kinderen van het Licht" brengt me de viering van ons twintigjarig bestaan in 1982 in herinnering. Samen met Swami Chidananda en met de vele buitenlandse gasten zongen we in het Engels en in het Spaans een lied dat we van hen leerden en dat we nog zingen in de Satsang als de aandrang daartoe zich aandient: "l am walking in the Light, in the Light, in the Light, l am walking in the Light, in the Light of God. Kaminando en la Luce, en la Luce, en la Luce, kaminando en la Luce, en la Luce de Dios. Ik ga in het Licht van God." Ik ken geen Spaans en kan dan ook niet garanderen dat deze tekst helemaal juist is geschreven.

O Children of Light, will you drink not, won't you drink now the nectar of immortality?
O Kinderen van het Licht, wil je niet drinken, drink je nu niet de nectar van de onsterfelijkheid?

Dit vraagt Goeroedev ook aan jou. Hij weet waarover hij spreekt en hij wil het met je delen. Hij bedoelt er een staat, een vrede van geest, een sereniteit, een vreugde, een extase, een kwaliteit van het hart mee, waarvoor geen woorden zijn, maar die je moet proeven.

Het woord "onsterfelijkheid" heeft een diepe betekenis:
de vrede-vreugde of de nectar waarover Goeroedev het heeft, is niet iets wat je ergens vandaan moet halen. Ze is altijd een feit. Maar je vergat het. Dat is het hele probleem. Je vergeet het door een kracht die Yogis Onwetendheid (Avidyaa) of Illusie (Maayaa) noemen.