Freud en zijn discipelen beschouwden hun werk als de basis van een nieuwe en betere maatschappij, maar vergaloppeerden zich omdat ze het abnormale (het Oedipuscomplex) als een onoverkomelijk gegeven beschouwden. Zelfs lang voor Freud waren er in het Westen mensen die op dat gebied dieper boorden. Denk aan de Griekse wijsgeren en veel later aan Kant, Hegel. Schopenhauer, Kierkegaard enz.

Kant bij voorbeeld stelde dat "het bestaande" (de werkelijkheid) met rationalisme noch empirisme kan worden benaderd, omdat ze te uitsluitend uit begrippen (rationalisme) of verschijnselen (empirisme) redeneren. Dat is het verhaal van de geleerde kikkers, dat je al kent. Kant zocht naar een synthese van rationalisme en empirisme en bleef dus verstrikt in de netten van de geest die geen antwoord biedt.

Hegel ging dieper: "De enige werkelijkheid is het Absolute Bewustzijn, de denkende Gedachte, de Idee." Die visie die tekort schiet in het maken van het onderscheid tussen Bewustzijn en het denken, is niettemin raker, maar biedt geen oplossing. Had men Hegel maar ernstig genomen, dan waren we wel bescheidener geweest en zouden we zin hebben gehad om dieper te zoeken. We hadden de mens al lang niet meer belaagd met dogma's die trouwens alle zoeken en het wezenlijk religieus gevoel in de mens doden. De filosofie van Hegel was immers een radicale ontkenning van het christendom als een geopenbaarde religie -wellicht bedoelde hij de karikatuur ervan.

Het christendom was voor hem overigens slechts een fase in de ontwikkeling van het Absolute, even noodzakelijk als alle andere godsdiensten.

Kierkegaard, de topman van de Westerse godsdienstfilosofie, was een waarachtig zoeker met geen andere bedoeling dan een ware christen te zijn. "Hoe word ik christen ?" was zijn hoofdvraag. Zijn visie was dat het "esthetische" in zijn beide vormen moet worden overwonnen: wat het zinnelijke betreft, een ROMANTISCHE levenshouding en, wat het ideële betreft, een SPECULATIEVE houding. Beide vormen die de waarheid vertekenen, zijn aldus Kierkegaard, het religieuze binnengedrongen, hebben het enerzijds tot een zaak van gevoel en stemming gemaakt, anderzijds tot een SYSTEEM, dat het christen zijn onmogelijk maakt. Ontdaan van dingen die een juiste visie beperken, kwam Kierkegaard tot de vaststelling dat onze ervaringen HERHALING zijn. In zijn boek "De Herhaling" schrijft hij: "Hij rent niet als de jongens achter de vlinders (ervaringen) aan, noch staat hij op de tenen te kijken naar de heerlijkheden van de wereld, want hij kent ze. Hij zit evenmin als een oude vrouw aan de rok der herinnering te spinnen. Maar hij gaat rustig zijn gang, gelukkig om de herhaling." Dat kon wel een zin uit een Yogaschrift zijn. Als je ervaring een altijd nieuwe herhaling is (volgens Tantra Yoga een uit het Zelf ontspringende altijd nieuwe Avataar of belichaming van Bewustzijn), is er geen nood aan vergelijking met het verleden en is alles altijd nieuw. Het vergelijken van huidige ervaringen met de extase van een eerste liefde of de eerste huwelijksdag bij voorbeeld, maakt alles lelijk en verandert echt genieten (ervaren) in "echtgenoten". Daarmee gaan alle relaties stuk... Een dergelijke HIER- en NUHEID is een zoeken zonder conventionele en traditionele dogma's en boort diep, zonder iets te willen vatten in een systeem: "Een SYSTEEM van het bestaande kan niet worden gegeven, want het SYSTEEM is afgesloten, het bestaande niet." Ik zou oneindig kunnen doorgaan met het citeren van diepborende Westerse zoekers, De Batselier en Ringoet bij voorbeeld, maar het volstaat te begrijpen dat ze, in de mate dat ze waardevol zijn, in dovemansoren praten.

Alles samen is het duidelijk dat ook de Westerse filosofie, zoals de psychologie en de wetenschap, naar Yoga toegroeit. Ze heeft alleen nog niet begrepen dat het ik met al zijn vervreemding, de geest of de zoeker zelf, een ervaring is en tot de natuur behoort, en dat de geest, met het ikje als zijn bron, dient getranscendeerd om het echte Zelf, de Waarheid en de oplossing te vinden en te zijn.

Het Westen zou een oplossing hebben gevonden, als het, nogmaals, het Oedipuscomplex, een ik-syndroom, niet als onoverkomelijke norm had beschouwd en gepromoveerd en als Freud zelf stil had gestaan bij zijn bewering dat een kind geen onderscheid maakt tussen het ICH en het NIET-ICH. Als een kind dat onderscheid niet maakt, wat is een kind dan? Er moest een lichtje gaan branden zijn, mijnheer Freud, toen u refereerde aan Romain Rolland: "Dat moet zoiets als een 'oceanische staat' zijn, die de oorzaak kan zijn van het RELIGIEUS GEVOEL, waarin ook alle grenzen tussen het ik en de wereld uitgewist zijn."

Vanuit een onverbeterlijk empirisme (ervaringsgerichtheid) hebben Freud, zijn discipelen en zijn lezers altijd de flater begaan die "oceanische staat" (het religieus gevoel van alle mensen en de religieuze staat of Yoga van de Zelfgerealiseerden) te beschouwen als een gevoel of een ervaring, die zoals alle gevoelens en ervaringen voorbijgaan.

De "oceanische staat" is geen gevoel en geen ervaring en GAAT NIET VOORBIJ. De mens IS die "oceanische staat", helaas verdonkeremaand door het ik, een schim ontstaan uit de vereenzelviging van Bewustzijn (het Zelf, de "oceanische staat") met het lichaam en het denken, en door een tientrappige zelfvervreemding en bewustzijnsvernauwing. Zoals de maan niet verdwijnt omdat er wolken zijn, zo verdwijnt ook de "oceanische staat" niet, omdat er een ik en zelfvervreemding zijn.

In een vorige les werd een bewijs geleverd van Bewustzijn, waar geen speld tussen te krijgen is. Maar de vraag is of het hardste bewijs je wel overtuigt? Een kind dat zou worden geboren in gewichtloosheid van een ruimtetuig, kon je wellicht nog overtuigen van de zwaartekracht. Aan een blinde mededelen hoe de wereld eruit ziet of aan een dove uitleggen dat er muziek bestaat, is al wat moeilijker. Zeggen en bewijzen wat Bewustzijn (het Zelf. de "oceanische staat", Siva) is, is geheel onmogelijk, omdat het geen object, geen ding en dus helemaal geen ervaring is! Bewustzijn is zoals je ogen. Kun je je eigen ogen zien ? Probeer het maar, kun je? Hun spiegelbeeld, jawel, maar zonder spiegel? Het is duidelijk, je kunt je ogen niet zien. OMDAT ZIJ HET ZIJN DIE ZIEN! Zo kun je evenmin Bewustzijn of het Zelf ervaren, OMDAT HET DAT IS WAT ERVAART. Bewustzijn is Dat wat ziet (je ogen zijn maar instrumenten, zoals een bril). Het is dat wat luistert, proeft, ruikt, voelt of ervaart. De neuroloog gelooft me beslist als ik beweer dat de ogen, de oogzenuwen enz. alleen maar instrumenten zijn. Hij gelooft me wonder genoeg niet als ik beweer dat ook de hersenen een instrument zijn. Waarom?

Omdat hij geen weet heeft van het nogal wat diepgaander onderzoek van de kernfysica, dat ons mechanisch denken en onze oude opvattingen en theorieën op losse schroeven zet. Fritjof Capra staat alvast aan de kant van de Yogis. Het mensbeeld dat ik in de 4e les geschetst heb, is alvast wetenschappelijker verantwoord dan om het even welk mensbeeld dat je je indenken kunt. Maar zelfs dat is geen bewijs, tenzij je de ervaring van Zieners accepteert.

Het bewijs ligt enkel in de PRAKTIJK van het daadwerkelijk transcenderen van het ik en alle zelfvervreemding. Het bewijs ligt in het beoefenen en realiseren van Yoga. Alleen dat is trouwens een oplossing, want met ideeën en keiharde bewijzen heb je een dik hoofd, geen bevrijdende Zelf beleving, voorbij alle schizofrenie.

Ik erger me dikwijls aan het feit dat Yoga en het gangbaar begrip religie op één lijn worden gezet. In de oude traditie van het land waar Yoga ontstond, waren de Yogis diegenen die, omwille van de wetenschappelijkheid van hun zoeken, alle religieus formalisme en alle cultuur (het product van het ICH, aldus Freud) aflegden. Ze werden daarom door de talloze religies van het land niet als marginaal beschouwd, wel als de spirituele top die, zelfs ver verheven boven de kaste van de Brahmanen en de priesters, als dragers van de Waarheid werden beschouwd.

Bij ons werd dat nog niet begrepen. Mensen die niet de open geest bezitten van een Sören Kierkegaard, een ware christen, beschouwen meditatie, het herhalen van mantras enz. als een nieuwe religie en een concurrent. Het bange religieuze establishment en het establishment-tout-court bekijken Yoga dan ook met een scheef oog. Er zijn overigens karikaturen van Yoga genoeg om daar voedsel aan te geven. Inmiddels pikt men van Yoga allerlei technieken, zonder bronvermelding, en geeft er een geleerde naam aan. Al die technieken falen, omdat ze niet beleefd worden als medium om naar de kern van de zaak te gaan. Maar geen nood, zelfs de grootste engerds zijn te overtuigen als ze nog ogen hebben om te zien en oren om te luisteren.

Lees de vorige les aandachtig en zoekend na. Het is zo vanzelfsprekend dat een kind met elke gedachte en elk gebaar zijn oorspronkelijke eenheidsbeleving wil herstellen. Maar het ik maakt alles tot een object en vertekent de wil om te zijn wat men is tot de lust om te "bezitten" en te "kennen". Het is evident dat men een object per definitie niet kan bezitten en kennen, aangezien het altijd buiten de mens staat. En zo schept het ik een hemelsbreed verschil tussen het psychisch bezitten en kennen van de omgeving en de echte oorspronkelijke eenheidsbeleving van het kind. Met een beetje ervaring is het zelfs overduidelijk dat het psychisch bezitten en kennen de mens verder en verder weghalen uit zijn oorspronkelijkheid.

Direct na het ontstaan van het ik (dualiteit), wil een kind opnieuw versmelten met zijn moeder, het symbool van de hele omgeving. Die oorspronkelijke hang naar versmelting is het religieus gevoel dat, op vele moderne, erg vervreemde mensen na, leeft in het hart van ALLE mensen. Er is geen volk in de wereld, geen volk in het verleden, tot zelfs de allerprimitiefste mensen, in wie dat gevoel niet leeft. Er is geen kind zonder religie, maar er is ook geen kind in wie dat gevoel in vele stappen niet hopeloos vertekend wordt. Psychisch bezitten en kennen halen de mens inderdaad weg uit zijn oorspronkelijkheid. Uit schizofrenie geboren concepten, ideeën, dogma's en systemen doden dan ook alle religieus gevoel, met het resultaat dat alle religies, in plaats van een bron van eenheid te zijn, een bron van conflict en agressie zijn. Ze hebben meer slachtoffers gemaakt dan de twee wereldoorlogen samen en hebben volkerenmoord gepleegd vanuit een bodemloze vreemdelingenhaat die ze aan Jezus en Mohammed eens moeten verklaren. Dogma's en systemen hebben trouwens niets te maken met de openbaring, maar zijn zonder meer de producten van een maatschappelijk ik-syndroom en een groteske karikatuur van de openbaring, het universeel religieus gevoel en de Waarheid. De openbaringen en de eenvoud en de overgave van de vogelen des hemels werden verdrongen. We schiepen Jezus eerst naar ons beeld en gelijkenis, zeggen dan "Uw wil geschiede" en steunen op Zijn autoriteit om te doen wat ons best zint, rijk van geest (ik), onrein van hart en met vele onzaligheden. En dat noemen we religie. Aan de basis daarvan ligt Nietzsche, de schepper van het begrip Ubermensch en de grootste dwaas aller tijden, die "de wil tot macht" als de essentie van de mens beschouwde en, in tegenstelling tot Jezus, een afkeer had van de kleine, zwakke mens. Dat klinkt hard en ik besef dat niemand dat echt wil en kan zien, zoals men zijn eigen rug niet kan zien. Maar de waarheid is de waarheid! Ik wil daarmee niemand overtuigen zijn religie te laten varen en zijn Bijbel, zijn Koran of om het even welke schrift weg te gooien. Neen, integendeel. Ik wil alleen maar zeggen dat we alle zelfvervreemding, alle vooroordelen, dogma's en systemen moeten kunnen loslaten, om met een ware openheid, zoals Kierkegaard, opnieuw te leren lezen en er de Yoga of de pure wetenschap in te vinden om het ikje met al zijn bodemloze onwerkelijkheid te transcenderen. Zoniet nemen we onszelf bij de neus! Yoga is terugkeren op zijn stappen en worden wat men IS. De maatschappij is ziek, de religies zijn ziek en de mens is ziek, maar er is een uitweg: het afschudden van alle zelfvervreemding en onwerkelijkheid. Dat is Yoga.

De bange vraag is: "Moet ik het systeem dan helemaal overboord gooien?" Yoga begint pas met een ware Zelfbeleving, al was het enkel een flits. Op dat ogenblik ben je georiënteerd en begrijp je dat Yoga geen pad is van A naar B, maar een realisatie van wat je altijd was. Tegelijk ontdek je de samenhang van alle dingen en je wezenlijk moreel bewustzijn en ontdek je dat er geen kracht groter is dan Liefde en Devotie, ook al had Kierkegaard een broertje dood aan romantiek. Op dat ogenblik zal de Bergrede van Jezus een ware openbaring zijn en zul je overal hetzelfde vinden, zul je je thuis voelen in een kerk, een moskee, in je eentje of in om het even welke omgeving en zul je je vertrouwd voelen met authentieke gevoelens, belevingen en zoektochten van alle mensen, voorbij alle grenzen en verschillen. Je zult om het even waar en wanneer de vrede van hart bezitten. Wat echt is, kun je niet overboord gooien, wat je overboord kunt gooien is onecht.

Waar plaats je God in Yoga? Heb je er behoefte aan de Werkelijkheid die nooit een object of een begrip is, tot een object of begrip te maken, tot iets wat buiten je staat? Is het niet wijzer te onderzoeken wie jij bent, vooraleer om het even welke andere vraag te stellen? Doe je dat, dan vind je de "oceanische staat", een Eenheid waarnaast niets anders kan bestaan. Is er een andere God dan die Werkelijkheid die je bron en je doel is? En Jezus? We hebben hem onze jas aangetrokken en zijn hoofd gevuld met onze idealen. Vergeet wat je over hem weet en beluister de Bergrede zoals ze is. Ze IS Yoga!