Voor een doorbraak van ware ethiek en (of) Yoga, verheven boven alle verschillen, stichtte Swami Sivananda "The Divine Life Society", waarvan Yoga Vedanta Aalst een afdeling is, met de bedoeling -je leest het op het briefhoofd- Yoga en Vedanta en alles wat bijdraagt tot persoonlijk, intermenselijk en maatschappelijk welzijn te onderwijzen en te verspreiden.

De 100e verjaardag van Swami Sivananda in 1987 wordt door alle afdelingen, overal ter wereld, aangegrepen om de wereld wat wakker te schudden voor ware ethiek en Yoga. Ik hoop vooral met deze lessen, als bijdrage daaraan, vele Yogabeoefenaars te bezielen om, gevestigd in Existentie, deel te hebben aan de geweldloze verandering van de schizofrene wereld, in het besef dat dat alleen het middel is om zichzelf te zijn en met z'n allen wat gelukkiger te zijn!

Het Sanaatana Dharma of de Eeuwige Plicht (Dharma, letterlijk dat wat onderhoudt of samenhoudt, betekent Existentie en Eenheidsbeleving) werd in de duizenden jaren oude VEDAS door Zieners geopenbaard en samengevat: ARTHA, KAAMA, DHARMA. MOKSHA.

Artha betekent weelde en houdt in dat de mens welstand mag vergaren, genoeg alvast om zijn gezin te bevrijden van primaire behoeften. Kaama, letterlijk liefde, houdt in dat de mens zich mag omringen met dingen "that are pleasing to the mind and the senses", dingen die aangenaam zijn voor de geest en de zinnen. Aan artha en Kaamazijn vanzelfsprekend grenzen gesteld; ze mogen niet in strijd zijn met Dharma. Dharma, een onvertaalbaar woord, betekent dat alle gedachten en handelingen niet mogen indruisen tegen de Existentie van de mens of tegen de eenheid van alle bestaan. De geest moet gevestigd zijn in zijn Bron -iets wat de kern van alle opvoeding zou moeten zijn!!!-. zodat artha en kaama geen zelfvervreemding scheppen en geen spoor van geweld inhouden. Artha, kaama en dharma moeten overigens georiënteerd zijn op moksha, letterlijk bevrijding of op de realisatie van het LEVENSDOEL van de mens: de "oceanische staat", de oorspronkelijke Eenheidsbeleving of Zelfrealisatie!

Een kind heeft geen enkele plicht tot zijn zesde. Dan wordt het een brahmachari en is het gebonden aan oefeningen om gevestigd te zijn in Brahman (Existentie-Eenheid).

Dan wordt hij eventueel een grihastha (echtgenoot) en verbindt zich daarmee tot de plicht zijn gezin te omringen met artha en kaama, beperkt door dharma en georiënteerd op moksha, en tot het vervullen van zijn plicht ten overstaan van de familie, de werkkring, de omgeving, de maatschappij. Als hij (of zij natuurlijk!) de kinderen van zijn kinderen heeft gezien, begint de laatste en belangrijkste fase van het leven, namelijk sannyaasa of verzaking, waarin al zijn doen en laten gevestigd is op moksha of Zelfrealisatie. In de Indiase traditie kunnen brahmacharis de fase van grihastha overslaan en vanaf jonge leeftijd hun leven volledig wijden aan Yoga. De Bhagavad Gietaa geeft een diepere en voor ons belangrijkere betekenis aan sannyaasa: een EXISTENTIE van ogenblik tot ogenblik, ongeacht in welke levensfase men zich bevindt.

De BHAGAVAD GIETAA, een samenvatting van de Oepanishads (sluitstuk van de Vedas), waarvan de Eeuwige Krishna zich trouwens de gever noemt, benadrukt dat alle eigenschappen ontstaan uit de Werkelijkheid (X 4 en 5) en dat ethiek dus universeel en metafysisch van oorsprong is.

Ethiek moet dus worden beleefd vanuit Zelfbewustzijn (X 3). X 10 beschrijft het geheim ervan: "Hen die altijd verenigd zijn en Mij (Existentie) met liefde vereren, GEEF IK Boeddhi Yoga...", een staat van waakzaamheid of toeschouwerschap die de mens verheft boven goed en kwaad en waarin hij VANZELF drager is van daivi sampad of deugden die ontstaan uit Existentie zelf. De merkwaardigste uitspraak staat in V 15: "De Aldoordringende (Existentie, Zelf, Siva, Bewustzijn...) neemt zonde noch verdienste van iemand. Gnyaana (Zelfbewustzijn, EXISTENTIE) wordt bedekt door agnyaana(onwetendheid door zelfvervreemding) en daardoor worden alle wezens misleid." De daivi sampad worden opgesomd in X 4 en 5 en XVI 1, 2, 3 en komen neer op de eerder beschreven eenvoud van Bestaan. "Al het andere is schijn," zei Swami Krishnananda.

De ethiek van de YOGA SOETRA van Patanjali vind je in hoofdstuk II "Saadhana Paada", soetras 30 en 32 op blz. 138 van Yoga Kompas : ahimsaa (geweldloosheid), satya (waarheidsliefde), asteya (niet-stelen), brahmacharya (gevestigd zijn in Brahman of absolute Existentie) en aparigraha (een bewustzijn zonder "verwerven en bezitten") zijn de yamas, onafhankelijk van ras, plaats en tijd. Ze zijn mahaavrattas of grote geloften die iedereen aan zichzelf verschuldigd is om in harmonie te zijn met nara en zijn omgeving. Saucha (uiterlijke en innerlijke zuiverheid), santosha (tevredenheid), tapas (versterving: vooral het blijgezinde opgeven van alle zelfvervreemding en egoïsme), svaadhyaaya (studie van bovengenoemde bezinning) en leshvarapranidhaana (overgave aan de Hoogste Werkelijkheid. Existentie) zijn de niyamas of de existentiële basis waarop de yamas worden beoefend. Bijzonder relevant is Soetra II 34: "Himsaa (geweld) enz. zijn vitarkas (ongewenste gevoelens, gedachten en daden), die worden gesteld door ONSZELF, door ANDEREN met ONS ALS OORZAAK en door ANDEREN met ONZE GOEDKEURING (onverschilligheid tegenover onrechtvaardigheid is zelf onrechtvaardigheid!!!). Ze ontstaan uit hebzucht (lobha), afkeer (krodha) en zelfzucht (moha). (Ze ontstaan met andere woorden uit zelfvervreemding.) Ze zijn mild, matig of extreem en leiden tot LIJDEN (doekha) en onwetendheid of zelfvervreemding (agnyaana).

Dat altijd onthouden is pratipaksha bhaavana (of een denken dat tegengesteld is aan Zelfvervreemdende vitarkas)." In II 42 wordt overigens beklemtoond: "Ook verwerft zo'n Yogi sattvashoeddhi (zuivere Existentie), saumanasya (blijmoedigheid), ekaagrata (eenpuntig gevestigd zijn van de geest in zijn Bron), indriyajaya (overwinning over de zintuiglijke activiteit) en Aatmadarshana (het schouwen van het Zelf)." II 42: "DoorsSantosha verwerft hij het hoogste geluk." II 45: "Door leshvarapranidhaana bereikt hij samaadhi (zijn oorspronkelijke gelijkheid -alleen Existentie is gelijk)."

De GHERANDA SAMH1TA, een Hatha Yogaschrift, is kort en duidelijk: "Er is geen kwaad zo groot als Maayaa (begoocheling of zelfvervreemding), geen kracht zo groot als Yoga (vereniging met het Zelf), geen vriend groter dan gnyaana (Zelfbewustzijn) en geen vijand groter dan ahamkaara (het ik)." In andere, meer mythologische schriften zijn er overigens heel wat tijds- en plaatsgebonden regels. Bovendien is het metafysich of existentieel karakter van die regels niet altijd even duidelijk, met het gevolg. dat ethiek verlaagd wordt tot een ongevoeld en onbegrepen gevecht van de geest met de geest, dat dikwijls bij voorbaat verloren is, frustraties nalaat en de geest doet vluchten in een waan van ethiek. Het was die benadering die Freud, vanuit zijn praktijk, terecht een massaneurose noemde. Een mens kan maar zo ethisch zijn als hij is. Een zelfvervreemde geest is pervers; een geest gevestigd in zijn Bron is volmaakt ethisch. Dat deed Lao Tse zeggen: "Wetten dwingen, maar laten veel ongedaan; moraliteit steekt de vinger op, maar laat veel ongedaan; menselijkheid (Existentie) dwingt niet en laat niets ongedaan!"

Tenslotte is er de ethiek van Tantra en Kriyaa Yoga die neerkomt op samadarshina (een gelijke visie): louter EXISTENTIE die Ziet dat het ware kenmerk van de Werkelijkheid de afwezigheid van kenmerken is, in een beleving die erg veel gelijkt op wat Capra schrijft: een veld van Bewustzijn (Siva of Zelf) dat uit zichzelf een spel van ervaring schept, in het tijdloze HIER-NU. De wereld is niet iets wat vanuit het verleden naar de toekomst aan je voorbijgaat: je BENT Bewustzijn en het spel van ervaring ontstaat uit Bewustzijn (je Zelf) van seconde tot seconde. Verdere bezinning en observatie laat ik aan jou over, beste lezer, in de hoop dat de kern van de zaak, namelijk het existentieel karakter van ethiek, glashelder is en dat je begrijpt dat je niet gezond en gelukkig kunt zijn zonder die ethiek.