In de vorige les beloofde ik, op vraag van meerdere lezers, iets te schrijven over enzymen. In OMEGA, dat ik in de derde les vernoemde, komen de belangrijkste enzymen voor: "bromelaine, diastatic malt, lipase, papaine, pancreatine, peprine, betaine hydrocloride", alles samen 350 mg. In een ander product. "Wobenzymdragees" (verdeler: tel. 015-61 04 29), komen nog meer enzymen voor, zoals amylase, trypsine, achymotrypsine en rutine.

Enzymen zijn enorm belangrijk, omdat ze zowat alle levensfuncties beheersen. Vele ziekten verstoren de enzymreacties, wat de ziekte kan verergeren. Ook een verminderde productie van enzymen in de lichaamscellen kan tot erge gezondheidsstoornissen leiden. De bovengenoemde enzymen versnellen onder meer de uitscheiding van door ziekte aangetast weefsel, pathologische afzettingen en toxische metabolieten.

Ontstekingsprocessen genezen aanzienlijk vlugger. Bij vaatziekten zoals phlebitis, trombose of arteriosclerose helpen ze afzettingen en bloedklonters in de bloedvaten op te lossen. De viscositeit van het bloed daalt, de doorbloeding verbetert en circutatiestoornissen verdwijnen. Enzymen worden voorgeschreven bij een waaier van kwalen gaande van aderontsteking, angina pectoris, hartinfarct, reuma, artrose, verstuikingen, allerlei ontstekingen, bronchitis, astma, ontstekingen van spijsverteringsorganen. sommige huidziekten tot morbide wonden en zweren. Er zijn zelden tegenaanwijzingen. Toch is het geraden een dokter te raadplegen vooraleer om het even welk medicijn te nemen.

Wat we tot nu tot bestudeerd hebben is zowat de basis van Yoga, die door volgende lessen zal worden aangevuld en verduidelijkt. De basis is belangrijkst. Uit volgende lessen kun je keuzen maken tot je iets vindt dat je op het lijf geschreven is.

Zelfobservatie is bijzonder belangrijk. Waar zowat alle mensen mee zitten is eenzaamheid (zie vorige les). Vanuit een diepe nood willen ze iemand "hebben", hebben ze een verstikkend gedrag en geven ze anderen het gevoel geen ruimte meer te hebben voor zichzelf. Negatieve reacties en het zich terugtrekken van die anderen is het resultaat. De reactie bestaat meestal uit nog meer aanklampen en vervolgens uit verzet en agressiviteit. Die zijn dikwijls de voorbode van depressies en "het instorten van de wereld". Qui trop embrasse, mal étraint: wie teveel wil vasthouden, verliest veel; meestal na vele "games people play" waarin ze slachtoffer, vervolger, redder, vervolger, slachtoffer enz. zijn.

Met "Ik ben niet belangrijk voor jou" is men slachtoffer; met "Jij denkt alleen maar aan jezelf" een vervolger. De partner reageert aanvankelijk paaiend als redder, maar als dat niet helpt wordt hij de vervolger... Zo gaat dat spelletje door tot iemand het begeeft in gevoelens van onmacht, hopeloosheid en... altijd grotere eenzaamheid.

Achter eenzaamheid gaat EXISTENTIE schuil, maar aangezien schizofrenie of zelfvervreemding het enige is wat we kennen, wordt er gevlucht in depressies.

Vele psychologen weten dat de basis van tevredenheid en geluk in onszelf liggen, maar voor hen blijft dat iets mysterieus. De bron van tevredenheid is de EXISTENTIE van de mens, maar, op Moustakas na, blijken de psychologen dat niet te weten. Voor hen is de bron de levende stroom van ervaring die in de mens aanwezig is en menen -trouwens terecht!- dat de mens dicht bij zijn ervaring moet leven. Dat vraagt een ingrijpende verandering, omdat de mens van kindsbeen af, met het Oedipuscomplex, geleerd heeft enkel te zoeken naar "uiterlijke zekerheden" en enkel in functie van anderen leeft. Het dikwijls goedbedoelde zichzelf verliezen in de andere -wie leert ons dat?-, het prijsgeven van jezelf aan de andere, van de andere "houden" ("graag zien" is gezonder!) en alle zelfstandigheid prijsgeven zijn fataal voor relaties. Dat is anti-ethiek en een massaneurose. Wat de psychologen en wij moeten leren is EXISTENTIE: een mens gevestigd in het Zelf en de eenheid voelend van alle bestaan, is niet eenzaam, heeft geen nood, zoekt geen uiterlijke zekerheden en is niet verstikkend. Van hem gaat geen bedreiging uit. Hij is aantrekkelijk; hij IS liefde en de zekerheid dat een relatie met hem boeiend blijft. Rogers is overigens, Yoga achterna, van oordeel dat het vasthouden aan het verleden of de toekomst, in spijt of angst, de openheid voor het hier en nu verstoort en het leven minder intens en aantrekkelijk maakt ("Live is lived now"). Het hier-nu IS Existentie die, ontdaan van alle krampachtigheid, in een minnespel treedt met de omgeving, zoals het veld een minnespel is met de quanta!

Dat is niet het "maken" van een leven of het achterna lopen van vlinders, maar een spel en een eeuwig wonder! Als we eens vergaten hoe het allemaal "hoort" en samen wat meer onszelf waren (de existentiële ethiek beschreven in deze les), dan was elk huwelijk en elke reactie niet dé groteske hel van menselijke relaties", maar liefde. Er zouden dan geen depressies, angst en zovele kwalen zijn!

Deze les is meditatie van het begin tot het einde. Mediteer!

Als mensen doen wat niet goed is, is dat niet de schuld van wat ze "Zijn".

Iedereen heeft een hart vol van mededogen. Menselijkheid kan ons niet worden geleerd, want we zijn het, achter alle zelfvervreemding die ons zo overvloedig wordt geleerd. Kafka zei: "Door ongeduld zijn wij uit het paradijs verdreven, door ongeduld komen wij er niet terug."

Zoek in de eerder gegeven wenken rustig je weg. Een spreekwoord zegt: "Duizend mijlen beginnen onder je voet. Het geeft niet of je langzaam gaat, zolang je maar gaat."

Gestoomde groenten zijn fantastisch. Moet je echt eens proberen!