1. Chandakapaali (1) gaat naar de kluis van Gheranda, groet en spreekt in alle nederigheid: "O Yogameester, de basisoorzaak van het verwerven van Satvidyaa (2) is Ghatastha Yoga (2).
2. O Goddelijk Wezen (3), ik verlang te worden onderricht in Ghatastha Yoga en ben daarom gekomen om u, in ernst en nederigheid, te vragen me die wetenschap te verklaren."
3. De wijze Gheranda antwoordt: "O groot en moedig wezen, wat je gevraagd hebt, zal ik bondig (4) beantwoorden. Daarom, O mijn zoon, luister zorgvuldig en probeer die wetenschap te assimileren (5) en eraan vast te houden.
4. Er is geen kwaad zo groot als Maayaa (6), geen kracht zo groot als Yoga (7), geen vriend groter dan Gnyaana (8) en geen vijand groter dan Ahamkaara (9).
5. Zoals men door het alfabet te leren in staat is de Schriften te leren kennen, zo komt men ook tot de ultieme Werkelijkheid door een volledige, enthousiaste beoefening van Yoga.
6. Ten gevolge van goede en slechte daden uit het verleden, neemt men een lichaam aan. Wanneer men een lichaam aanneemt, geeft het zich over aan acties en gaat het Jievaatman (10) op en neer.
7. Zoals de wijzers van een uurwerk op en neer gaan, beheerst door het mechanisme van het uurwerk, zo gaat ongebakken aarden kruik die oplost als men er water in doet. Zoals een aarden kruik, gehard in het vuur, sterk genoeg wordt om er water in te bewaren, zo wordt ook de ghata sterker wanneer ze gehard wordt in het vuur van Yoga."
9. De wijze Gheranda zegt dat de ghata zeven reeksen oefeningen nodig heeft om zeven vereisten of geschiktheden te bereiken. Een zoeker die Ghatastha Yoga wenst te beoefenen, moet die zeven geschiktheden in zich dragen (11). Ze zijn shodhanam of zuiverheid, dridhataa of kracht, sthairyam of vastberadenheid, dhairyam of geduld, laaghavam of lichtheid, pratyaksham of directe waarneming en nirliptam of onaangedane vrijheid.
10. Nu zegt de Wijze dat zuivering moet worden bereikt door de beoefening van shat karmaas (zes handelingen) of zes zuiveringsoefeningen.
11. Kracht moet worden bereikt door de beoefening van Yoga aasanas of Yogahoudingen. Vastberadenheid moet worden bereikt door de beoefening van moedraas.
Geduld en doorzettingsvermogen worden bereikt door de beoefening van pratyaahaara of het terugtrekken van de geest uit de zintuigen. Lichtheid wordt bereikt door de beoefening van praanaayaama of ademhalingsoefeningen. Directe waarneming wordt bereikt door dhyaana of meditatie.
Onaangedane vrijheid wordt bereikt door de beoefening van samaadhi of oorspronkelijke gelijkheid, die bevrijding geeft van alle wereldse banden.

(1) Chandakapaali: hij die de maan op de schedel draagt. De maan is het symbool van de Goeroe (spirituele leraar). Chandakapaali benadert Gheranda dus vanuit waar discipelschap. Chandakapaali is een koning, behorend tot de kaste van de beleidsmensen en militairen. Daaruit wordt afgeleid dat Ghatastha Yoga te verzoenen is met een druk leven.
(2) Satvidyaa: Sat betekent Zijn, Bestaan of Onveranderlijke Werkelijkheid. Vidyaa, van de wortel vid of weten, betekent wetenschap. Satvidyaa is dus de wetenschap van de Onveranderlijke Bestaansgrond van de mens en alle dingen,
(3) O Goddelijk Wezen: Chandakapaali benadert zijn Goeroe in diens ware Existentie of als Bewustzijn.
(4) Bondig: een samhitaa is een bondig of kort overzicht. De wetenschap van Yoga is dus veel ruimer dan de inhoud van de Schrift. De volledige Ghatastha Yoga wordt in de traditie overgedragen van Goeroe op leerling.
(5) Assimileren; zoals in de assimilmethode om vreemde talen te teren, zo is dagelijks een kwartiertje systematische studie van de Schrift nodig, met een wekelijkse herhaling van het geleerde. Eraan vasthouden betekent dat het bestudeerde moet worden beoefend met vasthoudendheid.
(6) Maayaa: letterlijk niet-dat of begoocheling, ontstaat uit de vereenzelviging van Bewustzijn met het lichaam en het denken en uit de daaruit voortvloeiende zelfvervreemding (zie 6de fes). Een zelfvervreemd mens leeft in Kaamaloka, een wereld (loka) die benaderd wordt met de lust (kaama) om alles te veroveren, een projectie van liefde-haat.
(7) Yoga. vereniging met het Zelf. Ook de oefening om het zelf te verheffen tot het Zelf.
(8) Gnyaana: letterlijk Kennis, waarin het Zelf zowel Onderwerp als Kenner is. Het gaat niet om een begrip maar om Zelfbewustzijn.
(9) Ahamkaara: letterlijk de "ik"-maker of de vereenzelviging van Bewustzijn met het lichaam en het denken.
Ook de daaruit voortvloeiende dualiteit, de lust om alles te veroveren, de jacht op buit in de nacht van menselijke onwetendheid, narcisme (eigenliefde), hebzucht, egoïsme enz.
(10) Jievaatman: Jieva: de levende; Aatman: Zelf. In deze tekst: Nara, een deel van de Natuur waarmee het Zelf vereenzelvigd is, of de persoonlijkheid. Het is ook de "Ik ben"-heid van de mens, waarvan de Vedas verklaren: "Jievaatman is gelijk aan Paramaatman (hoogste Zelf)."
(11) Geschiktheden in zich dragen: het potentieel bezitten van zeven geschiktheden die door zeven reeksen oefeningen worden ontplooid.

HOOFDSTUK l

SHODHANAM of ZUIVERHEID

In dit hoofdstuk worden enkel zuiveringsoefeningen beschreven, die niet behoren tot het gemeengoed van de Indiërs of tot de mondelinge overlevering van de Hatha Yogis. India bezit terzake een rijke, wijdverspreide traditie die uitermate belangrijk wordt geacht: "Cleanliness comes next to Godliness; zuiverheid volgt op goddelijkheid."

De traditie is hoofdzakelijk gebaseerd op aayoerveda. de intuïtieve kennis (Veda, letterlijk weten) van het leven (aayoes). die behoort tot de Atharva Veda en dus een paar duizenden jaren oud is. De aayoerveda wordt toegeschreven aan Indra, de voorzittende devataa (Licht of Intelligentie) van de geest. Dat betekent met andere woorden dat de aayoerveda het geheim van leven en gezondheid benadert met directe waarneming (pratyaksham of samyama). Die benadering is compleet verschillend van de Westerse medische wetenschap, die zich bijna uitsluitend interesseert voor ziekte, ziekte beziet als een ding "doorheen een 20 cm dik glas" en aldus tot een bovenhuidse, empirische en zogezegd bewijsbare kennis komt. De Zieners voelen geen nood aan bewijzen. Het direct waargenomene faalt niet. Het bewijs ligt in de beoefening, zoals het bewijs van een taart ligt in het eten van de taart.

Shodhanam of zuiverheid is geen doel op zich, maar een middel tot verjonging, revitalisering en het verwerven van een staat van gezondheid, die meer is dan het ontbreken van lichamelijke of psychische kwalen. Het gaat om een allesomvattende staat van sattva (letterlijk Zijn-heid) of evenwicht, waarin alle lagen van de persoonlijkheid optimaal voorbereid zijn op Yoga.

Shodhanam moet dus integraal zijn en alle lagen van de persoonlijkheid omvatten. De daartoe nodige basiskennis is een inzicht in de opbouw van de persoonlijkheid, in de subtiele samenhang, verwevenheid en eenheid (eenheid in verscheidenheid) van alle delen ervan en in het feit dat het geheel veel meer is dan de som van de delen.

De persoonlijkheid is een knoop van Poeroesha (Bewustzijn, letterlijk Bewoner van de stad of het lichaam) en een deel van Prakriti (Natuur). Prakriti bestaat oorspronkelijk uit vijf subtiele elementen: ether (aakaasha), lucht (vaayoe), vuur (agni), water (jala) en aarde (prithivie). Door vervijfvoudiging van die subtiele elementen wordt Prakriti steeds grover en worden de vijf lagen van de persoonlijkheid geschapen: aanandamayakosha (zaligheidsomhulsel), vignyaanamayakosha (het omhulsel van intellect of waakzaamheid), manomayakosha (het omhulsel gemaakt van denken), praanamayakosha (het energieomhulsel) en annamayakosha (het omhulsel gemaakt van voedsel).

Zuivering van annamayakosha
Laten we beginnen met de zuivering van annamayakosha, het omhulsel (kosha) gemaakt (maya) van voedsel (anna). Die naam is verhelderend: de zuivering van het grofstoffelijke lichaam heeft overwegend te maken met de voeding, maar ook vasten, reiniging van het spijsverteringskanaal, baden, massage enz. behoren daarbij.

Beginners die zonder voorafgaande zuivering van het lichaam aasanas(Yogahoudingen) beoefenen, voelen wel eens onprettige reacties. Dat is niet erg: ook door rustig verder te oefenen wordt het lichaam gezuiverd, al spreekt het vanzelf dat een voorafgaande zuiveringskuur aanbeveling verdient.

In deze les beperk ik me tot WENKEN. In de volgende les gaan we op het onderwerp dieper in.

* Een wijs mens ervaart het lichaam waakzaam, zoals een officier de stad en een koetsier de koets in de gaten houden."
(Charaka Samhitaa, verder afgekort als ChS)
Een wijs mens weet hoe het lichaam reageert op bepaalde voedingsstoffen en allerlei omstandigheden. Die wijsheid is noodzakelijk om het lichaam gezond te houden.
* Zuivering wordt onnodig in de mate dat men het lichaam niet verontreinigt en de wetten van evenwicht respecteert: weg met alcohol, sterke koffie of thee, dierlijk vet, teveel dierlijke eiwitten, suiker, snoep, gebakjes, frisdranken, tabak enz. In de Indiase keuken komen de zes smaken evenwichtig voor: zoet, zuur, zout, bitter, wrang en scherp. Voor ons is het best alle sterke smaken te vermijden (de smaken hebben een invloed op de elementen en kunnen, onevenwichtig gebruikt, het evenwicht verstoren).
* Vast op ekaadashies (de 11e dag van de lichte en donkere helft van de maancyclus).
Drink dan minimum 2 liter mineraalarm water en neem zonodig Modifast.
* Je kunt af en toe ook gedeeltelijk vasten: viermaal per dag ongekookte karnemelk die langzaam wordt opgelepeld. Karnemelk is, aldus aayoerveda, de evenwichtigste drank (houdt het midden tussen lichte en zware voeding; later hierover meer). Je kunt je daar in een dag ontzaglijk veel beter mee voelen, als je ook andere belangrijke wenken volgt.
* Een klisma met licht gezouten, niet al te koud water (je mag er het zout nauwelijks in proeven) is de beste reiniging van het lichaam. Ook water met wat rozemarijnhoning erin opgelost kan ervoor worden gebruikt. Rozemarijnhoning helpt inwendige aambeien te voorkomen en te genezen.
* Ben je gemakkelijk geconstipeerd, dan is het tijdens de eerste weken van je oefening best een volkomen onschuldig purgeermiddel te nemen: melksuiker (Duphalac) of vlozaad. De Yogis beoefenen Ganeshakriyaa: de middenvinger inwrijven met sesamolie, de vinger in de anus brengen en zacht heen en weer bewegen om de peristaltiek te stimuleren.Eet matig en zoek een goed evenwicht tussen zware (waarin aarde en water overwegen) en lichte voeding (waarin vuur en lucht overwegen). Tarwe is, aldus aayoerveda, de koningin van alle granen. Ze vormt de beste basis voor een gezonde, evenwichtige voeding, in de vorm van volkorenbrood, volkeren deegwaren, verse tarwekiemen, muesli enz. verrijkt met groenten, bonen, noten enz.. altijd rekening houdend met het nodige evenwicht tussen zware en lichte spijzen, is ze een perfecte voeding, voor zover uitgesproken smaken worden vermeden en er rekening gehouden wordt met de eigen constitutie, de maat van het metabolisme en het klimaat. We komen daarop terug.
* Kauw grondig!
* Een gouden, energiegevende regel: was je voeten 's morgens en 's avonds met koud water, zonder zeep. Masseer ze af en toe grondig met sesamolie. Ben je vertrouwd met voetzoolmassage, volg er dan de regels van. Enorm verkwikkend!
* Schraap met een lepel dagelijks de aanslag van de tong, poets je tanden 's morgens en 's avonds met groene klei en gorgel af en toe met sesamolie: "Het is weldadig voor de kaakspieren. verzacht de stem en het gelaat, stimuleert de papillen en verbetert de smaak. Wie regelmatig gorgelt, heeft geen droge keel, geen slecht gebit en geen kiespijn." (ChS)
* Baden werkt zuiverend en bevordert de vitaliteit en een lang leven. Het verdrijft vermoeidheid, zweet en afvalstoffen uit het lichaam. Het maakt het lichaam sterk en vermeerdert ojas (spirituele luister) in hoge mate." Besproei na het baden de teelballen of de vagina, het scrotum en de anus langdurig met koud water.
* "Het reinigen van de voeten en de uitscheidingsorganen bevordert de waakzaamheid. Het geeft een lang leven." (ChS)
* Onderdruk geen natuurlijke impulsen, zoals urineren, ontlasting, zaadlozing, winden laten, braken, boeren, niezen, geeuwen, honger, dorst, wenen, slaap en zwaar ademen ten gevolge van een inspanning." (ChS)
* "Er ontstaan ziektes wanneer die impulsen worden onderdrukt." (ChS) Als iemand niest zeggen we: "God zegene je."
Al die impulsen zijn grotendeels het werk van Shakti, die zuivert en het evenwicht herstelt. Luisteren naar het lichaam en de impulsen involgen, is de start van Kriyaa Yoga.
Heerlijk rekken, de adem vrijmaken, geeuwen enz. doen wonderen. In Kriyaa Yoga worden bepaalde impulsen bewust opgewekt. Vlug ademen tot er een catharsis volgt, die uitleven en nadien bodemloos ontspannen is er een voorbeeld van.
* "Het kammen en knippen van haar, baard en snor is bevorderlijk voor een lang leven." (ChS)
"Wie zijn hoofd regelmatig masseert met sesamolie, heeft geen last van hoofdpijn en wordt niet vlug kaal. De zintuigen functioneren beter, de huid van het gezicht wordt stralender. Het geeft een goede nachtrust en maakt gelukkiger." (ChS)
* Alle voorgaande regels ter harte nemen, maakt je in een jaar vijf jaar jonger. Doen dus! In India kende ik een Yogi,. namelijk de Soebramanya Boea die met die regels, ontspanning en wat Yoga bijzonder succesvol blijkbaar veel ongeneeslijk zieke mensen genas in enkele weken tijd.