Het is belangrijk de draad te zien die doorheen deze lessen loopt. Laten we daarom de vorige lessen kort samenvatten.

We maakten een studie van AAYOERVEDA, de wetenschap (Veda) van het leven (Aayoes). Dat was nodig omdat de ZUIVERINGSOEFENINGEN er een praktische toepassing van zijn en met veel overleg dienen beoefend. De zuiveringsoefeningen zijn berekend op het uitdrijven van onzuiverheden en op het helen van SECUNDAIRE KWALEN die, in tegenstelling tot PRIMAIRE KWALEN (gewone en essentiële) veroorzaakt worden door UITWENDIGE FACTOREN. Die uitwendige factoren hebben vooral te maken met een levenswijze en een voeding die de DRIE DOSHAS of bioregulatoren (Vaata, Pitta en Kapha) verstoren. Een secundaire kwaal bestaat meestal uit het overheersen van een of twee Doshas, ingevolge een onregelmatig leven, slapen overdag, immoraliteit, lichte voeding in de winter, zware voeding in de zomer, afkoelende voeding in de winter, verwarmende voeding in de zomer en een eenzijdig gebruik van de zes smaken die de bioregulatoren doen toe- of afnemen. Secundaire ziekten worden dan ook gemakkelijk verdreven door een aangepaste levenswijze, een voeding aangepast aan de seizoenen, een oordeelkundig gebruik van de zes smaken en vooral door de op de ziekte inspelende zuiveringsoefeningen.

Vaatakwalen worden behandeld met BASTI of lavementen. Kaphakwalen worden verdreven met JALA DHAUTI of braken, met NETI of het spoelen van de neus en met KAPAALABHAATI.

Pittakwalen worden bestreden met Aayoervedische, absoluut veilige laxeermiddelen. Bovendien kan zonodig het vuur van de spijsvertering, het metabolisme, worden aangewakkerd met AGNISAARA DHAUTI en LAULIKI KARMA. TRAATAKA vervolmaakt Shaambhavie Moedraa, geneest oogkwalen en wekt waakzaamheid. Kapaalabhaati schept luister of waakzaamheid.

Inmiddels bestudeerden we NYAASA aan de hand van een stripverhaal en verdiepten we ons in PARASOERYA YOGA.

HATHA YOGA werkt datzelfde proces STAPSGEWIJS uit. De eerste stap bestaat uit de zes zuiveringsoefeningen, samen met het afleggen van egoïsme - de grootste vijand van de mens! -, wat zich naar buiten vooral uitdrukt als universaliteit en geweldloosheid en, naar binnen toe, als tevredenheid. De tweede en bijzonder fundamentele stap is AASANA.

AASANA

Aasana heeft drie betekenissen: de zitplaats, de zithouding en allerlei andere Hatha Yogahoudingen, die worden beoefend voor het bereiken van een goede zithouding, gezondheid en lichtheid van het lichaam.

Aasana is geen doel op zich, maar een middel tot het bereiken van een hoger doel. Om er de diepgang van te begrijpen, is enige studie nodig die traditiegetrouw de filosofie, de psychologie en de praktijk bestrijkt. Nu al beweer ik dat je, naarmate de lessen vorderen, verstomd zult staan van de waarde van Aasana en dat je, als je jezelf niet bij de neus wil nemen, Aasana een belangrijke plaats in je leven zult toekennen. Aasana dient voor het verwerven van de tweede van zeven eigenschappen of geschiktheden, namelijk DRIDHATAA of lichamelijke en mentale KRACHT. Als je er een poosje mee bezig bent, zul je overtuigd zijn dat het een ONOVERTROFFEN middel is om gezond te zijn en een stimulans om, naast KRACHT, de overige eigenschappen of geschiktheden te ontwikkelen.

De Filosofie van Aasana

In de inleidende verzen van de Gheranda Samhitaa wordt gesteld dat het lichaam het resultaat is van goed en slecht Karma uit het verleden. Reichs ontdekking dat het lichaam gelijk is aan het onbewuste is daar dus slechts een late echo van.

De zelfbeleving of -ervaring van de met het lichaam en het denken vereenzelvigde mens is dus enkel het resultaat van zijn verleden. Die mens is hulpeloos bepaald door zijn verleden en wordt meegesleept in gevoelens, gedachten en een gedrag, waarmee hij op en neer gaat in een SCHIJN van geluk en leed. Hij is het slachtoffer van zijn verleden dat hartsgrondig verdonkeremaant wat hij ECHT IS en dat hem onbewust en onmeedogend meesleept in Maayaa of begoocheling en Avidyaa of onwetendheid. In de praktijk betekent dit dat die mens een verkrampt en dikwijls ziek lichaam en onprettige gewaarwordingen, gevoelens en gedachten IS. Hij ervaart zichzelf als een sleur, als verveling, als de gewone ellende van het dagelijks leven, eventueel met stress, depressie en angst en steevast als elkaar opvolgende hoogten en laagten. HIJ IS DAT, ONDANKS ZICHZELF.

Gheranda noemt die zelfbeleving een onbewust MECHANISME: "Zoals de wijzers van het uurwerk op en neer gaan, beheerst door het innerlijk mechanisme van het uurwerk, zo wordt de mens beheerst door zijn vorig Karma (het onbewuste, het verleden) en gaat hij hulpeloos doorheen een altijd weerkerende cyclus van schijn."

Het wonder is dat de doorsnee mens zich helemaal niet zo hulpeloos voelt, zich geen ogenblik bewust wordt van dat mechanisme en tot op zijn sterfbed in de waan blijft dat die schijn zijn echte persoonlijkheid is, die een vrije keuze heeft en, op basis daarvan, haar eigen leven stuurt en maakt. Die waan ontstaat uit het Zelf, dat, zoals beschreven in de 6e les, hopeloos vertekend is tot lust of begeerte en een hang naar macht. Het belangrijkste kenmerk van die zogenaamde persoonlijkheid is het feit dat ze altijd onvoldaan is. Ze is een eenzaamheid die, om met 12% Belgen niet weg te glijden in depressie en allerlei neurosen, moet worden opgevuld met ervaringen. Ze is een niet te stelpen ervaringshonger en veroveringsdrift. Ze is een leegte, een zwart gat en een bodemloze kloof, waar men van wegvlucht in een hang naar erkenning en zelfbevestiging en die men verdonkeremaant met dogma's, verstarde opvattingen, een hopeloos vertekend geloof, duizend strohalmen en noem maar op. Dat hele mechanisme wordt in stand gehouden door de vereenzelviging van wat men achter dat mechanisme echt IS (Bewustzijn, de Ziener, het Zelf, de Toeschouwer...). Niet het lichaam, het denken en dat mechanisme zelf.

De enige oplossing ligt dan ook in het onderkennen en loslaten van dat mechanisme in al zijn uitingen en in het doorbreken van de vereenzelviging van Bewustzijn met het lichaam en het denken, van de Ziener met het geziene, van het Zelf met het niet-Zelf of van de Toeschouwer of Waarnemer met het waargenomene.

Laten we deze filosofie toetsen aan de Yoga Soetra van Patanjali, die algemeen wordt erkend als dé Yogazienswijze of toetssteen: "II 20. De Ziener (Bewustzijn, Zelf) bestaat als zuiver Bewustzijn (Drishimaatra of Staat van Zien achter de mentale actie van zien), maar schijnt de veranderende toestanden van de geest aan te nemen (vereenzelviging), ofschoon Hij onveranderlijk is."

"II 24. De oorzaak van die vereenzelviging is Avidyaa of onwetendheid."

"II 25. Als de onwetendheid (over het ware Zelf) wordt vernietigd, verdwijnt ook de vereenzelviging. DAT IS HET DOEL. Dat is Kaivalya (of het vaststaan van het Zelf in zijn eigen toestand van Zuiver Bewustzijn)."

"II 26. Het middel tot dat doel is ononderbroken Vivekakhyaati of onderscheidingsvermogen."

"II 28. Het Licht van Zelfkennis dat schijnt ten gevolge van het verdwijnen van de onzuiverheden door voortdurend met vertrouwen de Yogatreden te beoefenen, brengt Vivekakhyaati."

De filosofie maakt het duidelijk wat het DOEL van Yoga is, dat men in alle Yogatreden in de gaten moet houden. Ze stelt dat alle Yogatreden -ook Aasana dus!- dienen om onzuiverheden (onechtheden) af te leggen en om zodoende het Licht van de Zelfkennis te doen schijnen en het vermogen tot onderscheid tussen het Zelf en het niet-Zelf (lichaam en denken) te ontwikkelen. De filosofie bevat dus belangrijke instructies voor het juist beleven van Aasanas. Daarmee belanden we bij de psychologie.

De Psychologie van Aasana

Gheranda zegt dat de zoeker zeven reeksen oefeningen moet ondergaan om zeven geschiktheden of eigenschappen te ontwikkelen. Yogaasanas zijn de tweede reeks oefeningen, die dient voor het ontwikkelen van DRIDHATAA of KRACHT. Wat wordt er bedoeld met kracht ?

Uit de Yogafilosofie blijkt dat de Zelfvervreemde mens de stroom van gewaarwordingen, gevoelens, gedachten en gedrag IS, bepaald door zijn verleden. Hij mist een WEZENSKERN en vindt niets in zichzelf dat BLIJVEND en ONVERANDERLIJK is, op zijn dogma's, verstarde overtuigingen, ervaringshonger, hang naar macht, veroveringsdrift en nood aan erkenning en zelfbevestiging na. Hij BESTAAT enkel omdat hij zich vereenzelvigt met zijn lichaam, een gezin, een groep, een ideologie en noem maar op. Zonder die dingen is hij niemand en, in de mate dat hij zijn greep op die dingen verliest, glijdt hij weg in onmacht, depressie, angst enz. Zijn persoonlijkheid is een waan, in de waan dat ze haar eigen leven bepaalt en maakt. Hij is per definitie een NEUROSE.

Zolang die NEUROSE de sociale norm of het begrip "NORMAAL ZIJN" niet te buiten gaat, zijn het enkel de Yogis die haar inderdaad een neurose noemen. De Westerse psychologie acht de "normale" mens volmaakt en gezond en spreekt maar van een neurose zodra het normale wordt overschreden en men op het "abnormale" etiketten kan plakken, zoals stress, depressie, angst enz. Oorspronkelijk dachten de Westerse psychologen -velen doen dat nu nog!-dat een neurose een beperkt ziekteverschijnsel is in een overigens gezonde mens. De Yogis achterna, gooide Reich die theorie aan diggelen, met zijn ontdekking dat een neurose maar de bergkam is van een allesomvattende bergketen. Met die bergketen bedoelde hij de hele persoonlijkheid die inderdaad een neurose IS. Een psychologie die haar naam waardig is, beperkt zich dan ook niet tot een zalfje op het zichtbare, maar neemt de onderliggende en, aldus de Yogis, ene oorzaak weg. Dat betekent vanzelfsprekend niet dat men tegelijk geen aandacht moet hebben voor de symptomatische aanpak.

Gheranda beschouwt het lichaam -waarschijnlijk bedoelde hij de hele Zelfvervreemde mens!- als het resultaat van vorig Karma. De vereenzelviging daarmee is de neurose, die een tegenhanger heeft in het lichaam: "Een ongebakken aarden kruik die stuk gaat als men er water in giet." Reich deed dezelfde ontdekking: "De neurose heeft een tegenhanger in het lichaam in de vorm van verstarring, verstijving en verkramping van het lichaam." Die tegenhanger van neurose werd door hem "lichaamspantser" genoemd. Reich ging ervan uit dat men de neurose kon behandelen door de verkramping van het lichaam weg te werken. Hij ontdekte "segmenten" in het lichaam waar onverteerde emoties zich voordoen als spanningen of INDAMMINGEN VAN DE VRIJE STROOM VAN LEVENSENERGIE (woorden die zo uit een Yogaschrift gegrepen zijn!), die ontstaan als reactie op conflicten die de mens niet weet op te lossen. Reich ontwikkelde allerlei middelen om die chronische spanningen te ontladen. Ook dat alles is een late echo van Yoga, met dat verschil dat Yoga veel eenvoudiger en toch oneindig veel diepgaander is.

Aasana is in dat opzicht slechts één facet van de Yogabenadering. Ze is berekend op de VRIJE UITDRUKKING VAN ENERGIE, met een eenvoud die Reich met verstomming zou slaan. Aasana maakt het lichaam uitermate onbeweeglijk in een "gemakkelijke" houding, in die mate dat de greep op het lichaam wordt losgelaten en dat het wordt toevertrouwd aan zijn eigen intelligentie. En wat blijkt dan? De vijf Praanas (levensstromen) drukken zich vrij uit, vestigen zich in hun oorspronkelijke plaats en functie en gaan in een volkomen evenwicht. Dat evenwicht wordt doorgegeven aan de geest, wat de zoeker in staat stelt het denken te laten één zijn (Samaapatti) met zijn ervaring, het lichaam inbegrepen. Dat is de fundamentele voorwaarde om, dank zij andere Yogatreden, de vereenzelviging van Bewustzijn met het lichaam en het denken te doorbreken en om zichzelf te ontdekken, niet als een mechanisme maar als een onveranderlijke Staat van Bewustzijn, Zien of Waakzaamheid achter de altijd veranderende stroom van ervaringen. En dat is slechts de eerste stap van Yoga!

Laten we tenslotte de link leggen met de Yogavisie op ziek zijn, zoals ze beschreven werd door Vasishta.

Er zijn PRIMAIRE en SECUNDAIRE ziekten. De secundaire ziekten zijn die die veroorzaakt worden door uitwendige factoren en meestal kunnen worden behandeld met Aayoerveda.

De PRIMAIRE ZIEKTEN worden onderverdeeld in SAMANYA (gewone) ZIEKTEN en SARA (essentiële) ZIEKTEN.

De SAMANYA ZIEKTEN worden veroorzaakt door onverteerde, verstarde emoties en gedachten en verdwijnen zodra die oorzaak wordt vernietigd.

De SARA ZIEKTEN worden veroorzaakt door de vereenzelviging van Bewustzijn met het lichaam en het denken en kunnen enkel ten gronde worden uitgeroeid door AATMAGNYAANA of ZELFBEWUSTZIJN.

Het ziekteverloop van PRIMAIRE ZIEKTEN wordt door Vasishta als volgt geschetst: "Wanneer de geest zijn bron verlaat en opgewonden is, volgt het lichaam zijn voetspoor. Wanneer het lichaam opgewonden is, is er geen juiste waarneming en holt de Praana of levensenergie in het lichaam rond als een dier gewond door een pijl. Door de opwinding vloeit de Praana niet meer evenwichtig in het hele lichaam, maar trilt in een onevenwichtig ritme. De Naadies of zenuwbanen bewaren hun juiste positie niet en bewegen. Het voedsel dat door het lichaam in die opschudding wordt opgenomen wordt omgezet in ongeneeslijke ziekten. Ofschoon de geest de oorzaak is, ontstaat er ziekte in het lichaam." In Aayoerveda worden PRIMAIRE ZIEKTEN ANANTAVAATA-ZIEKTEN genoemd. Die ziekten bestaan niet noodzakelijk uit het onevenwicht van de drie Doshas, maar uit een onderlinge verstoring van de vijf Praanas of levensenergieën. Ze worden behandeld met Mantras, waarbij de Mahaa Mrityoenjaya Mantra en de Soerya Mantras een belangrijke plaats innemen, door ware en zuivere handelingen en door zich toe te vertrouwen aan de wijzen. In het denken dat aldus gezuiverd is, welt er een zaligheid op, net zoals er vreugde is bij het opkomen van de maan. Zodra de geest gezuiverd is door pure Sattvagoena (rust), vloeit Praanavaayoe (de levensstroom) vrij in het hele lichaam, wordt het voedsel verteerd en verdwijnen ziekten..."

Hatha Yoga is het grondigste systeem om PRIMAIRE of ANANTAVAATAZIEKTEN te behandelen. Aasanas hebben daar een belangrijk aandeel in, omdat ze het lichaam en het denken Sattvisch maken en VAAYOESIDDHI (het evenwichtig functioneren van de Praanas) geven.

De Praktijk van Aasana

De Hatha Yoga Pradiepikaa zegt dat Aasanas moeten worden beoefend voor het bereiken van een goede Zithouding. Dat houdt in dat Aasanas, naast het wegnemen van specifieke spanningen en indammingen van energie en een specifieke werking op krachten, energieën, klieren, organen enz., in functie staan van de vervolmaking van de Zithouding. Daaruit wordt afgeleid dat de algemene instructies die gelden voor de Zithouding, evenzeer gelden voor ALLE Aasanas.

Laten we ons daarom in eerste instantie verdiepen in de instructies in verband met de Zithouding, in het besef dat ze inderdaad geldig zijn voor alle Aasanas.

Die instructies staan kort maar duidelijkst beschreven in de Yoga Soetra:
"II 46. De Aasana moet vast (Sthira) en gemakkelijk (Soekham) zijn."
"II 47. De Aasana wordt vervolmaakt door de natuurlijke neiging te beheersen en door Samaapatti op Ananta (oneindigheid)."
"II 48. Dat bevrijdt van de invloed van de tegenstellingen."

Met STHIRA of vast wordt bedoeld dat het lichaam compleet onbeweeglijk moet zijn in Aasanas en dat men, wat de Zithouding betreft, overigens niet van Zithouding mag veranderen in dezelfde zitting.

SOEKHAM betekent dat een Aasana als volkomen gemakkelijk en aangenaam moet worden ervaren en vrij moet zijn van elk gevoel van inspanning of doenerschap. Aasana is niet iets wat men "doet", maar "ervaart". Niet-doenerschap wordt enkel bereikt door zich bewust te zijn van het feit dat het lichaam door de aarde wordt gedragen, door het eruit voortvloeiende inzicht dat het lichaam een ervaring is zoals alle andere ervaringen of dingen behorend tot de natuur, door het zwaartepunt van het lichaam boven het centrum van het steunvlak te plaatsen en door zodoende de verticaal van het lichaam te vinden, waarin het met het grootste gemak rechtop kan worden gehouden gedurende een lange tijd. Inmiddels rustvol bewust zijn van het lichaam als een ervaring (zonder mentale beelden) is de belangrijkste instructie!

De Aasana vervolmaken door de NATUURLIJKE NEIGING (tot rusteloosheid) te beheersen, bestaat onder meer in het zoeken van de verticaal en het volmaakt gemak. Maar bij de meeste mensen is de onrust zo groot dat andere middelen dienen aangewend, beginnend met het VERTRAGEN VAN HET TEMPO WAARIN DE GEEST WERKT. Dat kan men vlug bereiken door de geest telkens even stil te laten staan bij alle details van het meditatiebeeld dat, met al zijn details, met dat oogmerk ontworpen is. Men roteert de aandacht enkele malen rustig op alle details van het beeld, eerst vlug, dan rustiger en rustiger.

Dat kan ook innerlijk door het denken telkens even te laten stilstaan bij dezelfde lichaamsdelen als in ontspanning, eerst snel, dan traag. Naarmate het lukt kan men later stilstaan bij de vijf Praanas met bijhorende Mantras en bij de Chakras, met het resultaat dat VAAYOE SIDDHI aanzienlijk veel vlugger komt. Daar komen we later op terug.

Al het voorgaande maakt het versmelten, letterlijk het gelijk worden van de geest (Samaapatti) met Ananta (de oneindigheid) mogelijk. SAMAAPATTI betekent het volkomen stilstaan van de geest op ANANTA. Ananta is niet het abstract begrip oneindigheid, maar zeer eenvoudig de naam en de vorm van het HELE Meditatiebeeld zonder dat details naar voren treden. Beter nog is Samaapatti op de TOTAALERVARING, zonder wat dan ook uit te sluiten. Het hele meditatiebeeld, de hele omgeving en het lichaam als louter ervaring behoren daarbij. Samaapatti is dan een totale deconcentratie en een keusloos en inspanningloos rusten van de geest op de totaliteit van de ervaring DIE IS.

Knoop het vooral goed in je oren dat het in Yoga NOOIT gaat om het zoeken of maken van een ervaring, maar om het zich rustvol bewust zijn van de ervaring DIE IS.

Dat alleen schept de stilte die nodig is om de INVLOED VAN TEGENGESTELLINGEN te doorbreken. De leegte en de eenzaamheid die ontstaan uit de schim van vereenzelviging met het lichaam en de geest (zie psychologie), schept een niet te stelpen ervaringshonger en een hang om alles te veroveren (RAAGA). Voor alles wat die hang in de weg staat, voelt men afkeer (DVESHA). En zo ontstaat aan de basis van het denken een primaire tegenstelling, waaruit talloze andere tegenstellingen ontstaan, zoals slagen en falen, winst en verlies, overwinning en nederlaag enz. Die tegenstellingen houden de mens in de greep van vereenzelviging en zelfvervreemding. De invloed van die tegenstellingen wordt verminderd door de vervolmaking van de Zithouding en, meer bepaald, door Samaapatti op de actuele totaalervaring.

In I, 31 van de Yoga Soetra wordt dieper ingegaan op Vikshepa of de rusteloosheid van de geest, waarmee een beginner ondanks alles dikwijls geen weg weet. In I.32 wordt er een oplossing aangereikt: concentratie op één element (Ekatattva Abhyaasa). Een toepassing daarvan bestaat uit het zich voortdurend bewust zijn van de aarde die het lichaam draagt. Een diepgaander toepassing ervan bestaat in het verwijlen op een of andere revelatie, zoals: "Alles bestaat alleen voor Hem. Dit alles moet worden bedekt (niet met egobewustzijn) met Hem (een absolute Staat van Zien). Begeer niets, want van wie zijn de dingen?..."

In I,34 lees je overigens dat je vrede van geest kunt verwerven door krachtig uit te ademen en de longen leeg te houden (terwijl je de buik ontspant, je lichaam toestaat zijn verticaal te zoeken en voelt dat de aarde het lichaam draagt) of (II 36) door de geest te vestigen op wat zonder zorgen en vol van licht is (EEN WONDER!!!) of (II 37) door de geest te vestigen op dat wat zonder gehechtheid is enz.

Dat alles lukt maar in de mate datje het ook toepast tijdens je dagelijkse bezigheden en alvast voelt wat er in I 33 staat: "Het cultiveren van vriendschap voor de gelukkigen, mededogen voor de ongelukkigen, vreugde om de deugdzamen en onverschilligheid jegens de boosdoeners."

Een belangrijke, vanzelfsprekende instructie voor de Zithouding is dat je flink rechtop moet zitten in een houding naar je keuze, die voldoende haalbaar voor je is. Voor de meeste mensen is de keuze beperkt tot Soekhaasana (Kleermakerszit, letterlijk: Gemakkelijke Houding) of een variatie ervan. Alle Zithoudingen worden volledigheidshalve beschreven, maar gebruik je gezond verstand bij je keuze. Een nog belangrijker instructie is veel zitten in je houding... in de Satsang, in de meditatie, in de retraites enz. Succes verzekerd!

Wat de Hatha Yogaschriften erover zeggen

Gheranda Samhitaa

"Er zijn zoveel Aasanas als er soorten schepselen op deze wereld zijn. Volgens Siva zijn er in totaal 84 Lakhs (8.400.000).

Er zijn zeven Yonis of moederschoten: Devas, mensen, zoogdieren, vogels, reptielen, waterdieren en planten. Elke Yoni omvat talrijke soorten, respectievelijk 14, 9, 10, 10, 11, 10 en 20 Lakhs (samen 84 Lakhs).

Uit die 84 Lakhs Aasanas zijn er 8.400 en zelfs slechts 84 Yogaasanas belangrijk. Zelfs onder die 84 zijn er slechts 32 belangrijk in deze Mrityoe Loka (wereld van de dood) voor het goed en het welzijn van de Hatha Yoga Pradiepikaa

° "Aangezien Aasana de eerste toegangsweg is tot Hatha Yoga, wordt ze eerst beschreven. Ze moet worden beoefend voor het verwerven van een vaste Zithouding, gezondheid en lichtheid van het lichaam."

° "Ik zal Aasanas beschrijven die werden toegepast door Moenies zoals Vasishta enz. en Yogis zoals Matsyendra enz."

° "Siva onderrichtte 84 Aasanas. Daaruit zijn de eerste vier essentieel."

° "Ze zijn Siddha-, Padma-, Simha- en Bhadraasana. Van die vier moet Siddhaasana die gemakkelijk is altijd worden beoefend."

° Andere houdingen zijn van geen nut, wanneer het succes werd bereikt met Siddhaasana en wanneer PRAANAVAAYOE kalm wordt en in bedwang wordt gehouden door Kevala Koembhaka (een ademhalingsoefening)."

° "Er is geen Aasana zoals Siddhaasana en geen Koembhaka zoals Kevala."

Siva Samhitaa

° "Hij die door oefening vlug Yoga wil voltooien, moet in Siddhaasana zitten en Praanaayaama (ademhalingsoefeningen) beoefenen."

° "Door die houding bereikt de Yogi het hoogste doel. In de hele wereld is er geen houding die geheimer is dan deze. Door meditatie in die houding wordt de Yogi bevrijd van zonde (vervreemding)."

° "Door Svastikaasana beoefent de wijze Yogi het regelen van Vaayoe (de vijf Praanas). Geen ziekte kan zijn lichaam treffen. Hij bereikt Vaayoe Siddhi."

° Dit wordt ook Soekhaasana genoemd, de Gemakkelijke Houding. Deze gezondheid gevende, goede Svastikaasana moet door de Yogi geheim worden gehouden."

De Zitplaats

De zitplaats wordt gemaakt in een kamertje of een hoek van een kamer die voor geen andere doeleinden wordt gebruikt. De kamer is luchtig, tocht- en stofvrij en wordt bij voorkeur niet verwarmd. De zitplaats is naar het oosten of het noorden gericht. Ze bestaat uit een in vieren gevouwen wollen deken met daarop katoen dat zorgvuldig schoon wordt gehouden. De kleding bestaat enkel uit wol of katoen. Synthetische stoffen verstoren de energie. De kleding moet los zitten. Voor de oefening wast men gezicht, handen en voeten met koud water. Men oefent op vaste tijdstippen, liefst in de vroege morgen of bij valavond, altijd met een lege maag...

Slot

Vanaf volgende les zullen we alle Aasanas, met hun variaties en effect, grondig beschrijven. Als je je inmiddels deze les eigen maakt, zul je je rijk en gezegend voelen bij de praktische toepassing ervan. Op de tekeningen van de Zithoudingen staat een netwerk van lijnen dat er het evenwicht van aangeeft en de kenners toelaat er de Chakras, bepaalde Naadies, de vijf Praanas en de Doshas er precies op te lokaliseren en hun onderling evenwicht na te gaan.

Wees door de Natuur bedeeld met zucht naar kennis ...
maak van 't streven naar waarheid uw hoofddoel, uw eenig doel...
offer alles op aan dat streven ...
verwaarloos alle belangen om dat éene belang...
betaal de geringe kans op slagen met uw rust, met uwe gezondheid, met uw welvaart, met alles wat een mensch offeren kan ...
verlaat vrouw en kind, zeggende: Vrouwe, wat heb ik met u te doen? Kind, wat heb ik met u te doen ? Ik zoek de waarheid ...
ziedaar myne vrouw, ziedaar het kind van m'n hart. Trek naar de woestyn...
sla u een kemelhuid om de lenden ...
omgord u met lederen riem ...
voed u met sprinkhanen en wilde honig. Denk, peins, overweeg...
twyfel...
overweeg nogmaals, en weder, en nogeens...
altyd door, altyd opnieuw.
Rek uw begrip tot de uiterste grens der mogelykheid van kennen, kunnen, weten en begrypen.
Schroef uw denkvermogen op tot de hoogste mate van bevatting.
Span uwe gedachten voor de logge vracht van alle onopgeloste vraagstukken...
zweep ze voort met de kracht van uwen wil
tot raders en zeelen kraken...
Hebt ge dit alles gedaan.
Als ge dit zult gedaan hebben tot uwe ziel vermoeid is, tot uw vleesch zich afscheidt van 't gebeente...
Als ge dan eindelyk meent iets te hebben geleerd, iets te weten, iets te begrypen,
keer dan terug uit de woestyn. Volg de inspraak van uw hart dat aandryft tot meedeeling, en zeg:
Broeders, ik geloof deze zaak is alzoo.
Dan zal er afscheiding zyn tusschen wie uw hooren.
Een gedeelte zal roepen:
Deze mensch is slecht.
Dit zeggen zy die nadachten over de onderwerpen welke u bezighielden, maar die niet nadachten als gy in de woestyn. Zy noemen u slecht, wyl ze vreezen dat het volk offer zal schatten boven gebrek aan offer, en inspanning nemen tot maatstaf om 't slagen te meten.
Antwoord dezulken door te wyzen op uw versleten kleed van kemelvel.
Een ander gedeelte zal bestaan uit hen die nooit hoorden van de dingen die ge overdacht, uit lieden die zich bezighielden met niets, al den tyd dien gy sleet in zoo zwaren arbeid.
En weder zullen dezen zich verdeden. Het eerste deel zal zeggen:

M'nheer, net m'n idee.
Toon denzulken uw kleed van kemelvel, dat ge versleet in de woestyn.
Maar 't ander deel zal zeggen:
Meneer, dat ben 'k niet met je eens.
Wys hen op 't versleten kemelvel dat uw kleed was in de woestyn.
Dan zal het volk roepen:
Wie is deze die een versleten kleed geeft als bewyst.
Antwoord daarop:
Broeders, ik bid u in myn kleed geen bewys te zoeken voor wat ik zeide, maar een aansporing om te overdenken wat ik gezegd heb.

MULTATULI