Een Vritti[2] is een stemming , een verandering van de geest, een wijze waarop de geest zich probeert te verbinden met een object, een storing aan de oppervlakte van het bewustzijn.

Een Vritti bezit het vermogen zich in de vorm van het object te gieten. Deze vereenzelviging gaat tot uitersten in liefde en haat. De geest verliest zich dan in het object.

Dat je je verliest in de objecten die je niet bent, is het geheim van de geest. Het maakt Zelfbewustzijn onmogelijk en richt het bewustzijn op de objecten.

Avarana[3] is de sluier over het bewustzijn, het geheel van de Vrittis.

Vikshepa is de projecterende kracht van de geest; het is een geweldige passie voor waarneming. De waarneming is een soort van Vikshepa.

Avarana is de oorzaak: je vergeet eerst jezelf. Vikshepa is het effect: je wordt dan bewust van de objecten. Beide vinden tegelijkertijd plaats.

• Yoga is Zelfbewustzijn. De geest moet tot stilstand komen. Slechts dan is de oppervlakte kalm. Eerst vang je een glimp op van wat je zoekt, dan ontdek je het.

De Vrittis beletten het vestigen van het bewustzijn in zichzelf. Ze zijn als een eeuwige wind die uit alle richtingen waait. Verstrooidheid en passie zijn twee Vrittis. De eerste is van een matig of mild type. Je zegt: "Ik ben verstrooid. " Je zegt niet: "Ik ben in een toestand van passie, " want intense afwijkingen ken je niet, omdat je er jezelf totaal in verliest. Daarom is passie een sterke Vritti. Ook stilstand van de geest is een Vritti; het is een voorbereiding. Sommige Vrittis zijn verward: ze weten niet wat te doen.

De Vrittis zijn dus in beweging, in stilstand of in een toestand van aarzeling. In één van deze drie toestanden van de Vrittis wordt het bewustzijn, dat je ware aard is, verduisterd. Je bent dan niet bewust van jezelf. Yoga is dan onmogelijk.

Met Yoga verwerf je niet iets nieuws. Je wordt bewust van wat er is. Dat je betrokken schijn te zijn in iets wat je niet bent, is het geheim van de geest.

Hoe dichter je het Zelf benadert, hoe gelukkiger en sterker je wordt.

De krachten van Yoga zijn trillingen van het Zelf die de geest opvangt als hij het Zelf nadert. Dit is het geheim van Yoga.

• Kan je verwijderd zijn van je Zelf?
  Neen. Alleen psychologisch kan je dat. Het is denken dat je iets anders bent dan wat je werkelijk bent. De geest moet worden gespeend van die waangedachte.

Je moet een grondige psychologische analyse ondergaan alvorens je een poging tot Yoga kunt ondernemen.

Als je intelligent genoeg bent kun je dat zelf doen, anders heb je de hulp nodig van een Goeroe = meester.

Yoga is de onderwerping van de geest. Zelfbewustzijn is onmogelijk zolang de geest op de gewone manier functioneert.

De grote hindernis in Yoga is de Vritti. Je kunt je ware aard niet kennen zolang de Vrittis objectief en uiterlijk functioneren.

De Yogaleerling moet eerst zijn passies doden. Dit is de morele voorbereiding. Dan moet hij aandacht schenken aan zijn gewone zwakheden in de vorm van de algemene Vrittis van waarneming. Dit is de eigenlijke meditatie.

Een passie is een intense begeerte. Ze kan behoren tot de zinnen of tot het ego. Alle zinnen kunnen in een toestand van passie verkeren.

Elk zintuig is een herrieschopper. Tapas[4], is voorkomen dat een zintuig functioneert. In Tapas zul je weten wat de zintuigen echt willen. Het is moeilijk ze te kennen in hun gewone doen.

Moraliteit is geen dwang die door de maatschappij wordt opgelegd. Zo'n moraliteit houdt niet lang stand.

• Er zijn verscheidene begeerten:

  1. de noodwendigheden (voedsel, drinken, enz. )

  2. de verlangens van het ego;

  3. biologische noden;

  4. verlangens naar een hoger leven.

De verlangens van het ego zijn: naam, faam, macht enz. Het zijn grote hindernissen in Yoga.

Slaap en seks spelen een grote rol. Sluit er je ogen niet voor. Ze worden moeilijk hanteerbaar als ze worden genegeerd.

Een begeerte begint met een voorkeur. Ze wordt dan een noodzaak. Tenslotte verandert ze in een passie. Dood ze in de knop.

De ethische en morele voorbereiding is belangrijk. Vermijd de uitersten van de passies van liefde en haat.

Yoga is meer dan het begrijpen van zijn principes. Het begrijpen kan gemakkelijk zijn. De beoefening is moeilijk.

De reden hiervan is de bijzondere training die men moet ondergaan. Er is een unieke kracht nodig om Yoga te beoefenen.

Een zwakke geest is ontvankelijk voor alle uiterlijke invloeden. Sommige mensen geloven alles. Ze leven in andermans geest. Het gevolg hiervan is verwarring en wanhoop.

De Yogaleerling heeft oordeelkundigheid nodig, zoals een rechter. Een rechter luistert naar alle getuigen, maar hij aanvaardt niet alles.

Kennis is niet het vergaren van feiten, je moet het essentiële nemen. Je kunt niet blijven leven in geleende wijsheid. Je kunt niet altijd blijven leven te midden van anderen die je zullen beschermen. Er komt een tijd dat je alleen bent.

Zich deze "alleenheid" realiseren is wijsheid.

De waarheid is dat we alleen zijn. Dat we temidden van verwanten leven is een illusie, die verdwijnt als de tijd komt. Dan moet je de kracht hebben om het leven het hoofd te bieden.

• De Yogaleerling is hij die bereid is het leven het hoofd te bieden als alle valse relaties wegvallen. Op zekere dag zul je alleen staan. De natuur zal je dat leren met de roede in de hand. Wacht niet zolang. Leer het uit jezelf en behoud je waardigheid.

Niemand kan ontsnappen aan de wetten van de natuur. De waarheid zal zegevieren. De waarheid is dat je alleen bent in je wezenlijkheid en dat je de laatste stappen van je evolutie alleen zult zetten. "Smal is de poort naar het Uiteindelijke."

Yoga is een bewuste poging tot deelneming aan de evolutie van de natuur. Dit vereist een kracht die niet kan worden gekocht met geld of bezit.

De fundering van de Yogabeoefening is de ontwikkeling van de innerlijke kracht van de persoonlijkheid, zodat je kunt slapen met vertrouwen en ook kunt ontwaken met vertrouwen.

Deze kracht is geen spierkracht, anders zou de olifant de beste Yogaleerling zijn.

Het is een kracht die de meeste mensen ontberen. Je verwerft ze niet door activiteit. Het is een kracht die je vertrouwen geeft.

Oepanishads: "Dit Atman (Zelf) kan niet worden bereikt door zwakkelingen."
Je wordt zwak door verscheidene redenen. Wat doet je zwak voelen? De reden is een versnippering van het leven op vele manieren. Kinderen hebben een schitterend lichaam. Ze zijn mooi. Iedereen houdt van kinderen. De reden is dat de kinderen in een harmonie leven, die later wordt verstoord. Bij volwassenen verhardt het ego geleidelijk. De begeerten worden gekanaliseerd en gelokaliseerd in bepaalde objecten. Dit verstoort de harmonie van de elementen, je gezicht wordt lelijk.

Het ego is de drijfkracht achter de kanalisatie van de begeerten .

Een kind heeft geen bepaalde begeerten. Hun begeerten zijn algemeen verdeeld. Daardoor wordt de harmonie bepaald.

Waar harmonie is, is er een gevoel van vrijheid en geluk. Kinderen zijn gelukkig, hun eenvoud is de reden van hun vreugde.

• Hoe ouder we worden hoe zwakker we worden, door onwetendheid in verband met de wetten van het leven. We beelden ons in dat iets goed is voor ons. We vechten met feiten tijdens onze pogingen om onze begeerten te bevredigen. Maar de feiten winnen, onze illusies houden geen stand.

De impulsen van het ego zijn niet in harmonie met de wetten van de maatschappij of de natuur.

De begeerten van een kind zijn aanwezig in een zaadvorm of ongemanifesteerd. Het evenwicht in het organisme van een kind is het gevolg van zijn onwetendheid. Hetzelfde evenwicht kan worden bereikt door een bewuste aanpassing. Een heilige of een wijze is even luisterrijk als een kind. De onwetende mens lijdt in het midden.

Yoga geeft luister aan het lichaam en schenkt het vermogen om hard te werken en goed te slapen.

Zijn begeerten involgen is geen wijsheid.

Zwakheid is het gevolg van de versnippering van onze energie.

De natuur heeft wetten, ze verdraagt slechts vergissingen tot op zekere hoogte. Haar molen maalt langzaam maar grondig.

In Yoga moet de energie in het lichaam worden bewaard om de geest te kunnen concentreren. Concentratie is hetzelfde als ontspanning. Het is geen wilskracht, maar rust van de geest.

Yoga is geen dwang die je het lichaam en de geest oplegt, maar vrijheid die je ze geeft. Je vindt vrede met jezelf. Dit is een feit in alle stadia van Yoga.

Het Yogagevoel moet er een zijn van rust, het ontbreken van spanning, het juist afgestemd zijn met jezelf.

Probeer niet al je begeerten te vervullen. Je moet een rechtvaardigheid hebben om een begeerte te vervullen. Ze moet verband houden met een niveau, dat onmiddellijk hoger ligt dan wat je wenst te bereiken. Dit is de moraliteit van de begeerte.

Het hogere is dat wat sublimeert, omsluit, transcendeert, je vrij en gelukkig doet voelen.

Moraliteit geeft je een innerlijke kracht. Immoraliteit maakt je zwak.

Moraliteit kan je niet leren uit tekstboeken. Moraliteit verschilt van persoon tot persoon, van land tot land. Een moreel mens is sterker dan iemand met een wapen.

• Er is geen Yoga zonder een innerlijk moreel bewustzijn. Wat je bent in jezelf IS je moraliteit. Wat je doet in de ogen van de wereld is iets anders. Wat ben je innerlijk? Dat is het belangrijke punt in Yoga. Denk niet dat je helemaal in orde bent. Dat is niemand. Wees niet zelfvoldaan, wees kritisch voor jezelf. Je hart moet erover voldaan zijn dat je moreel bent. Onderzoek de gedane stappen voor je de volgende zet. De fundering is belangrijker dan het gebouw.

De weg naar dit moreel bewustzijn is lang want het betekent ONZELFZUCHTIG zijn. Je kunt niet zelfzuchtig en moreel zijn tegelijkertijd.

Je geluk hangt niet af van immoraliteit. Dat is een valse notie. Een moreel bewustzijn zelf maakt je gelukkig. Het is een vergissing te geloven dat men gelukkig kan zijn door immoreel te zijn.

Wees voorzichtig in het begin. Plaats elke stap zorgzaam. Gooi geen ton kolen op een klein vlammetje.

Yoga houdt verband met jezelf en niet met je uiterlijke relaties: alleen als jij in orde bent, zal Yoga in orde zijn met jou. Niet wat je bent is de maatschappij zal je hierbij helpen. Beoordeel jezelf niet in termen van het oordeel van anderen. Dat heeft geen zin.

De morele praktijk moet je persoonlijkheid gezond maken. Zonder gezondheid zijn alle dingen zinloos.

• Yoga is niet moeilijk, de voorbereiding is moeilijk. Van onszelf goede instrumenten maken moet ons meer bezighouden dan wat we door Yoga verwerven. De vruchten van Yoga zullen wel zorg dragen voor zichzelf.

Er zijn vele hindernissen. Zelfs een poging om ze te overwinnen is prijzenswaardig. In het begin zijn er misschien twijfels. "Ben ik geschikt? Is het de moeite waard? " enz. Dit zijn symptomen van de onzuiverheid van de persoonlijkheid.

Vele mensen stellen zich teweer: "Alles is in orde met mij. Laat me met rust!" Dit is een gevolg van TAMAS (=inertie).

Alle hindernissen in Yoga zijn vormen van RAJAS (=activiteit) en TAMAS. TAMAS werkt negatief: het belet je iets te doen. RAJAS werkt positief: het leidt je op een zijspoor.

De geest volgt de methode van de regressie: hij trekt zich terug op een lager stadium als het hogere buiten zijn bereik wordt gehouden. Hij kan zich hechten aan zulke kleine zaken, dat een normale geest het bijna niet begrijpt.

De geest past ook de methode van de vervanging toe: hij vervangt de ene begeerte door een andere.

Meestal realiseren we ons de ernst van de toestand als het te laat is. De reden van deze moeilijkheden is gebrek aan begrip en onderscheidingsvermogen.

Oprecht zij is niet genoeg, je hebt ook een juist oordeel nodig. Een zoeker moet geen dwaas zijn, devotie is geen emotionaliteit. Yoga is een integrale discipline; zowel hoofd als hart moeten worden ontwikkeld.

De nederigheid van een Yogi is geen zwakheid, maar het gevolg van begrip gecombineerd met waardering voor de dingen. Dit maakt de Yogi sterk.

• Swami Sivananda schreef drie methodes voor zelfdiscipline en persoonlijke controle: het bijhouden van

  1. een spiritueel dagboek;

  2. een besluitenformulier;

  3. een dagroutine.

Hij noemde dit zijn TRISOELA (=drietand).

Het spirituele dagboek: je ondervraagt jezelf. Dag na dag kun je de evolutie nagaan. Je maakt een inventaris op van je gedrag en je oefeningen.

Het besluitenformulier: je besluit bepaalde zaken niet en andere zaken wel te doen.

Dagroutine: je volgt elke dag een welbepaalde routine. Doortastendheid in de routine is van groot belang. Gewoonte is kracht. Discipline is Yoga. Geen discipline is geen Yoga en geen succes in welk domein ook.

Wat je bent is belangrijker dat wat je zegt en soms zelfs dan wat je doet. Pronk niet met geleerde veren. Sommigen zijn belangrijk door de functie die ze bekleden. Als ze die afleggen zijn ze niemand meer. Naast wat je bent voor anderen, ben je iets voor jezelf. Het is dit "echte" jij dat Yoga moet beoefenen.

De valse persoonlijkheid zal je niet helpen. In de beoefening van Yoga kun je je bagage niet meenemen.

Onderzoek wie je bent. Niet de zoon, dochter, bediende, arbeider enz. De kracht van de Alleenheid die je bent, is een unieke kracht. Verlos jezelf van valse vereenzelviging. Mediteer op wat je werkelijk bent.

Waarom werkt de begeerte om alles te beheersen in mij? Deze drang is zeer zinvol en redelijk, al kan de manifestatie ervan onredelijk zijn.

Yoga is de redelijkheid ontdekken die aan de basis ligt van deze drang.

• Het hele heelal onderwerpen is mogelijk, want iets dat onmogelijk is kan niet in je bewustzijn komen. Er is een conflict tussen de wetten van de maatschappij en je begeerten; tussen de onweerstaanbare innerlijke drang naar volmaaktheid en de onmogelijkheid deze te bewerkstelligen in het dagelijks leven.

Volmaaktheid is de enige zaak die je wilt. Het is ook de enige zaak die je op de hele wereld niet kunt vinden.

Het bewustzijn is ondeelbaar. Het geeft een aandrift aan de begrensde geest om de onbegrensde volmaaktheid te bereiken. Dit is de redelijkheid achter de aandrang.

Als iets redelijk is, moet het ook praktisch zijn. Het onpraktische is het onredelijke. Yoga is een praktische zaak.

Als de oneindigheid van mijn diepste wezen de verklaring is van mijn verlangen, dan moet ik dit verlangen ook kunnen bevredigen. Mijn vergissing is niet het verlangen, maar het niet kunnen waarmaken ervan.

De vergissing ligt niet in het verlangen zelf. De drang is niet zonder betekenis. De moeilijkheid is: hoe moet ik hem in verband brengen met de buitenwereld?

Er zijn intelligente mensen genoeg, maar er ontbreken mensen die hun intelligentie in verband kunnen brengen met situaties op de wereld.

Echte intelligentie is zich kunnen aanpassen aan de wereld.

• De Yogapsychologie gaat dieper dan de psychoanalyse. De psychoanalyse houdt zich bezig met het conflict van één persoon. De Yogapsychologie houdt zich bezig van de menselijke geest in het algemeen.

Niet alleen abnormale geesten zijn in conflict. Als iedereen krankzinnig is, schijnt dit normaal te zijn. Het conflict werd dan de normale toestand.

De Yogapsychologie is fundamenteler: normaal zijn, is vrij zijn van ieder conflict met de natuur en niet alleen met mensen. De zintuiglijke voorwerpen zijn de zorg van de Yogapsychologie. Verzoening van de geest met de zintuiglijke voorwerpen is de fundering van de Yogapsychologie.

De Yogapsychologie is gebaseerd op het feit dat de kloof tussen object en subject niet finaal is, maar kan worden overbrugd door een hoger middel te gebruiken, dat ter beschikking staat van de individuele geest en dat verband houdt met de diepere aard van het individu of het Zelf.

De mens voelt in zijn egoïsme dat de wereld hem moet volgen. Dit is de houding van de dictator. De natuur heeft geen ego en duldt geen ego. De egoloze toestand is hoger dan de egoïstische toestand. Egoloosheid is toepasselijk in alle omstandigheden. Egoïsme is alleen individueel toepasselijk. Het bijzondere moet ondergeschikt zijn aan het algemene. De mens moet gehoorzamen aan de natuur, de natuur gehoorzaamt niet aan de mens. Er kan een juiste verhouding tussen beide worden bereikt als ze bestaan en functioneren op een gemeenschappelijk niveau van werkelijkheid. Nu, zijn beiden als tegenpolen, zodat er een conflict bestaat dat het gevolg is van het ego van de mens.

Twee egoloze wezens houden op twee wezens te zijn: ze worden één wezen. Een egoloos mens wordt één met de natuur en wordt even machtig.

Hoe harder zijn ego, hoe zwakker de mens want hoe verder hij verwijderd is van de natuur.

• Het Yogapad bewandelen betekent dat je het ego verkleint tot het in samenspel is met de egoloze toestand van de natuur. Je moet het hoofd niet bieden aan vele objecten maar aan één object: de natuur.

Meditatie bestaat erin dat de geest functioneert in relatie met de wereld als geheel. In Yoga bestudeer je geen bepaalde geest, maar de CHITTA (=geeststof, denkstof) of de geest in zijn algemeenheid.

Yoga is de studie van de universele kracht en de realisatie ervan in het leven.

Het doel van Yoga is de afstemming van het individu op de kosmos, die moet worden benaderd zoals hij is en niet zoals hij voor ons verschijnt.

Dit is een moeilijkheid, niemand weet wat de kosmos is in zichzelf. Elke verkeerde benadering die hieruit voortkomt, heeft een verkeerde handeling tot gevolg en lokt een verkeerde reactie uit.

• De zinnen zijn niet competent om de natuur te kennen om twee redenen:

  1. ze maken deel uit van de natuur en kunnen dus hun eigen oorzaak niet kennen;

  2. de wereld staat voor de zinnen als een object, dat in structuur tegengesteld is aan de zinnen en zelfs aan de geest, door de wetten van ruimte, tijd en oorzakelijkheid.

Er is een manier om te weten wat de natuur in zichzelf bevat: wat in de natuur is, moet ook in ons zijn. Door een studie van wat we zijn, kunnen we de natuur kennen.

Yoga is een poging tot integratie van de innerlijke krachten met uiterlijke krachten. Dit nam vele vormen aan. Er zijn subjectieve benaderingswijzen zoals Hatha Yoga, Koendalinie Yoga en sommige aspecten van Raja Yoga. Er zijn ook objectieve benaderingswijzen zoals Bhakti Yoga. Andere methodes probeerden beide benaderingswijzen te combineren.

Deze methodes die bedoeld waren als een oplossing voor onze problemen, eindigden als theorieën. Mensen werden de speelbal van ideologische discussies, die geen verband hielden met het dagelijks leven. Filosofie, die oorspronkelijk een wijsheid voor het dagelijks leven was, leidde de geest op een dwaalspoor.

• Theorieën zijn slechts formules, ze moeten worden toegepast. Diagrammen, formules, technieken enz. zijn slechts symbolen van een feit. Als je alleen de symbolen onthoudt en de feiten vergeet, verliest het leven zijn zin. Het resultaat is: overal revolte.

De reden van deze opstandigheid is gemakkelijk te begrijpen: er is geen verband tussen wat je hart voelt en wat je leven vereist. Er is een kloof tussen het innerlijke en het uiterlijke op alle niveaus: politiek tussen staat en religie, psychologisch tussen je begeerten en hun vervulling, spiritueel tussen jou en je Schepper.

Het doel van Yoga is deze kloof te overbruggen. Waar er een kloof is tussen innerlijk en uiterlijk heerst er lelijkheid. Waar harmonie bestaat heerst er schoonheid. Alle lijden in het leven is het gevolg van het onvermogen om eenheid te brengen tussen het innerlijke en het uiterlijke.

Alle extremistische houdingen moeten in Yoga dan ook worden vermeden. Er is niet zoiets als Bhakti of een Vedantin voor God. Benader Yoga zoals je God zou benaderen: in alle eenvoud, niet zoals een man, een vrouw, een minister want voor God ben je niets van dat alles. Wees nederig, ga niet met namen en borden.

Yoga is een systeem van harmonie. Dit begint sociaal. Haat of gehechtheid zijn niet juist. Harmonie tussen de persoonlijkheid en de maatschappij is de eerste stap in Yoga. Dit heet Yama, een ethische en morele discipline[5]. Het volgen van een morele code is jezelf plaatsen in de positie van anderen. Dit is de psychologische vorm van moraliteit.

Yogamoraliteit is een moeilijker vorm, omdat ze persoonlijk is. Je gaat niet in Yoga met de menselijke gemeenschap; je neemt jezelf mee als vertegenwoordiger van de mensheid. De gehele menselijke aard is in jou geconcentreerd als je het domein van Yoga binnentreedt. Je plaatst jezelf als een centrum van de mensheid voor het mysterie van de kosmos.

Zelfstudie is geen studie van je individualiteit. "Ken jezelf. " Wat is dit Zelf? Het is geen persoon die zichzelf bestudeert. Het is de natuur achter een persoonlijkheid, die eveneens datgene is dat wordt bestudeerd.

In Yogamoraliteit is het noodzakelijk uit te stijgen boven conformiteit aan de wet. In het Yogasysteem zijn er twee stadia in de beoefening van moraliteit: Yama en Niyama.

Yama zijn de beperkingen die men vrijwillig aan zichzelf oplegt om de persoonlijkheid in samenspel te brengen met de maatschappij.

Niyama zijnde beperkingen die men zichzelf vrijwillig oplegt om in harmonie te zijn met zichzelf.

Geleidelijk wordt de geest gesublimeerd, eerder dan teruggetrokken in deze processen van zelfaanpassing.

• Er is niet zoiets als een zuivere terugtrekking in Yoga. De kwestie van terugtrekking volgt alleen wanneer er een verbinding is. Onze verbinding met de wereld is geen louter mechanische verbinding, die zou kunnen worden verbroken wanneer wij dat willen. Ze is fundamenteler en vitaler. Daarom is het moeilijk zich van de gemeenschap los te maken: je bent innerlijk verbonden. Dat is de reden waarom er in Yoga een methodische techniek bestaat die de banden niet wil doorsnijden, maar sublimeren.

Sublimeren verschilt van losmaken of doorsnijden. Je affectie voor een object doorsnijden is iets anders dan geen affectie hebben. Affecties afsnijden is zoals je ledematen afsnijden.

Onderdrukking en vervanging zijn de methodes die we gewoonlijk gebruiken. Onderdrukking: met wilskracht de impulsen die een manifestatie inde wereld zoeken, terugdrijven in het onbewuste. Vervanging: je geest iets anders geven, in de hoop dat hij zal vergeten wat hij verlangt. De geest heeft geen beknotting nodig maar opvoeding.

Sublimatie is een combinatie van begrip en concentratie van de geest op hogere waarden.

Een moreelbewustzijn vooronderstelt een poging om de geest te spenen van de greep van het lagere en de regeling van de wetten van het lagere in termen van het hogere.

In ieder stadium van Yoga komt het hogere naar voren en oefent een geweldige invloed uit. Hoop doet ons leven. Ze is diep in ons hart geworteld. Bewust beoefend wordt ze Yoga.

Yamas zijn er om harmonie te vestigen tussen onszelf en de wereld. Denkwijzen die conflicten veroorzaken moeten uit de weg geruimd worden door Yama.

Liefde en haat zijn de hoofdkanalen van zelfuitdrukking die je partijdig maken tegenover de dingen. Partijdigheid maakt je enggeestig en onbemind.

• Wat een hindernis vormt voor je affectie wordt een voorwerp van haat. Je gedachten, woorden en daden zijn een uitdrukking van je voorkeur en je afkeer. Voorkeur en afkeer beletten dat je gelukkig bent op deze wereld. Dit neemt verscheidene vormen aan. Je wenst waarheid noch leugen. Je wenst succes. Je denkt dat het middel niet zo belangrijk is als het doel, en je doel is succes. Als je denkt dat een leugen je meer succes garandeert, lieg je. Zo kom je echter in conflict met bepaalde delen van de gemeenschap.

Patanjali geeft vijf Yamas[6]. We zijn op vijf manieren met de wereld verbonden:

We laten ons leiden door eigenbelang. We gebruiken alles en iedereen als een instrument. Onze relatie met anderen zien we als een kwestie van geven en nemen: we vestigen een handelsrelatie.

We begrijpen de menselijke aard niet, hebben geen respect voor het leven en zien in onze medemensen middelen voor ons genoegen. Dit neemt de vorm aan van slavernij, onderdrukking, oorlog enz.

Behandel anderen en jezelf met respect. Beschouw niemand als een middel. Stel je de vraag of je zou willen dat je gedrag door iedereen wordt gevolgd. Moraliteit komt niet van buiten, maar moet een innerlijk gevoelde noodzaak zijn.

[1] Bhoga is genot.

[2] Vritti is een golf in het denken van de geest.

[3] Avarana is een sluier.

[4] Tapas is versterving van de zintuigen.

[5] Voor verdere kennis over Yamas zie Yoga Darshana II 29, 30, 31

[6] De Soetras van Patanjali II. 30