Ekaadashie is een Sanskritwoord. Het betekent: de elfde. Dit verwijst naar de elfde dag van de heldere helft en de elfde dag van de duistere helft van een maanmaand. Ekaadashie komt dus tweemaal per maand voor. Kenmerkend voor Ekaadashie is vasten, zoals iedereen (in India) wel weet. Het is een traditie dat men zich op die dagen matigt, zo men zich al niet volledig onthoudt van voedsel. Maar er zijn ook diepere aspecten. In feite is het vasten slechts een praktische uitdrukking en een symbool van iets dat van ons wordt verwacht en dat van bijzondere betekenis is voor onze persoonlijkheid. De astronomie is gebaseerd op de samenhang in het planeten- en het zonnestelsel en op het feit dat we daar deel van uitmaken. Met stelsel bedoelen we een organisme met een methodische samenhang. Wij zijn geen onverbonden lichamen op de oppervlakte van de aarde, zoals een kar op de weg, zonder een organische band. Wij behoren tot het zonnestelsel, een enorme familie waarvan de zon het hoofd is en de planeten de leden zijn.

De zon leidt de activiteiten van deze familie en wij, de inhouden van dit stelsel, kunnen niet buiten haar invloed staan. Wij zijn betrokken in de erin van kracht zijnde wetten. Dit heeft geleid tot de ontdekking van de astrologie.

Astronomie bestudeert de bewegingen van de planeten en de sterren en het effect dat ze hebben op de inhouden van het stelsel. Het volgen van Ekaadashie is een astrologisch verschijnsel en is van belang door de relatie die we hebben met sommige planeten in dit stelsel. Onze gehele persoonlijkheid wordt in aanzienlijke mate beïnvloed door de bewegingen van de planeten. We mogen niet denken dat de planeten zich boven ons hoofd bevinden, ze zijn overal. De bewegingen van de planeten, waarvan de aarde er één is, zijn wederzijds verbonden. De beweging van een ding ten opzichte van een ander ding is een wederzijds verbonden beweging. Geen enkele planeet is statisch. Het hele zonnestelsel beweegt met grote snelheid naar een of andere reusachtige ster toe, die tachtig miljoen keren groter is dan onze zon en wier licht ons nog niet heeft bereikt, zoals astronomen ons weten te zeggen. De planeten bewegen niet alleen ten opzichte van elkaar, we worden er ook door beïnvloed.

Iedere planeet heeft een invloed op ons organisme waaraan we niet kunnen ontsnappen zolang we ons op deze aarde bevinden. Van de zon wordt gezegd dat ze het centrum van onze persoonlijkheid beïnvloedt. Om die reden wordt ze Aatmakaraka genoemd: de beïnvloedster van de ziel. In de Rig Veda wordt de zon vereenzelvigd met de ziel van het heelal alsook met de ziel van het individu. De verscheidene delen van ons systeem worden verondersteld te worden beïnvloed door verscheidene planeten. Karaka betekent: doener, iemand die manipuleert, leidt. Op dagen dat er geen zon is, wordt onze spijsvertering traag. Zo belangrijk is de zon.

De maan wordt verondersteld de geest te beïnvloeden. Ook de geest is gemaakt van stof. De geest is niet spiritueel, maar stoffelijk. Dit kunnen we begrijpen als we weten hoe in de homeopathie een geneesmiddel wordt gemaakt. In de allopathie geven ze de ruwe basis van een geneesmiddel, die in de homeopathie moedertinctuur wordt genoemd. In de homeopathie wordt één druppel moedertinctuur gemengd met honderd druppels gezuiverde alcohol en met een grote kracht geschud. Dat mengsel is één potentie. Eén druppel daarvan wordt opnieuw gemengd met alcohol. Dit wordt een twee-potentiegeneesmiddel. Er zijn ook grotere potenties. Je kunt je dus voorstellen wat er gebeurt als het geneesmiddel de hogere potenties bereikt. Het bevat dan in het geheel geen geneesmiddel meer. Om die reden beweert de homeopathie niet een geneesmiddel, maar een trilling van het oorspronkelijke basismateriaal toe te dienen. Het is een subtiele aromatische trilling, aromatisch in de zin van een subtiel residu van het oorspronkelijke geneesmiddel.

En wat een bepaalde omstandigheid teweegbrengt in de allopathie zal in de homeopathie diezelfde omstandigheden doen verdwijnen. Toch is deze potentie stoffelijk in de zin dat ze gemaakt is van stof. Zo is het ook met de geest. Hij is het subtiele gedeelte van ons voedsel. De subtiele essentie van ons voedsel, niet alleen dat wat naar binnen gaat door de mond, maar ook door alle zintuigen, draagt bij tot de vorming van de geest of de geeststof. De geest is stoffelijk in een subtiele zin, zoals een spiegel, die, al is hij van aarde-materiaal gemaakt toch schittert. Slechts de spiegel kan het licht weerspiegelen, niet de baksteen, al is hij ook van aarde-materiaal gemaakt. De geest is subtiel in die zin.

Hij is heel subtiel en is gemaakt van alles wat we tot ons nemen. De stof beïnvloedt dus de stof. Planeten zijn geen spirituele lichamen en toch beïnvloeden ze de geest. De voorzittende godheid van de geest is de maan. Ekaadashie is vooral van belang door deze relatie van de maan en de geest. Je zult ontdekken wanneer je diep in de studie van de astronomie doordringt dat je in je lichaam niets anders hebt dan enkele planetaire invloeden. We zijn gemaakt van planetaire krachten en er is niets dat we echt het onze kunnen noemen. Eén deel behoort tot de ene planeet en een ander deel tot een andere planeet. Wanneer elke planeet haar deel opeiste, zou je desintegreren. De maan beïnvloedt de geest in haar kringloop in verband met andere planeten en onszelf.

Hoe houdt Ekaadashie verband met de beweging van de maan en de geest?
We hebben in het lichaam bepaalde centra, chakras genoemd. De chakras zijn niets anders dan energiecentra, die wervelen in een bepaalde beweging, zoals water in een rivier. Chakra betekent: wiel of cirkelvormige beweging.

Chakras bewegen spiraalvormig. Ze zijn niet fysiek. Deze chakras zijn in het lichaam noch in de geest. Ze bevinden zich in het astrale lichaam. De maan beïnvloedt de chakras, wat uiteindelijk ook op de geest werkt. De geest beweegt door deze chakras op en neer. Wanneer dit bewust plaatsvindt, wordt het Yoga genoemd. Gebeurt het onbewust dan is het gewoon een beïnvloeding. Het wassen en het afnemen van de maan beïnvloedt de geest heel erg. De moeilijkheden van mensen die geestelijk niet normaal zijn worden met volle en nieuwe maan veel erger. Je kunt de invloed van de maan op de aarde niet zien, omdat ze vast is, maar ze kan worden gezien op de oceaan, omdat die vloeibaar is. De zon beïnvloedt de maan en de maan beïnvloedt de aarde. Wanneer de invloed automatisch is, zijn we instrumenten in de handen van de Natuur. Wanneer het bewust gebeurt, wordt gezegd dat we Yoga beoefenen. Het verschil is duidelijk.

Een ander belangrijk aspect is de zetel van de geest, die eveneens tweevoudig is. Je kunt verblijven in vele huizen waarvan er maar één of twee van jou zijn. Svasthana betekent: zijn eigen plaats. De geest heeft vele verblijfplaatsen of energiecentra die chakras worden genoemd. Twee ervan zijn van hemzelf. De zetels van de geest in onze persoonlijkheid zijn:

1. de subtiele plaats in het astrale lichaam die overeenstemt met de plaats tussen de wenkbrauwen tijdens de waaktoestand en

2. het hart in de staat van de diepe slaap. Bevindt hij zich in het brein, dan is hij actief en kun je niet slapen, omdat hij weigert af te dalen. Bevindt de geest zich halfweg de wenkbrauwen en het hart, dan verkeer je in de droomstaat. De beide zetels zijn de aagnyaachakra tussen de wenkbrauwen en de anaahatachakra ter hoogte van het hart. In beide centra voelt de geest zich thuis en is hij op zijn gemak, omdat hij dan dichter bij zichzelf is. In andere centra is hij naar buiten gericht. In de beide helften van de maanmaand bevindt hij zich in de aagnyaachakra en in de anaahatachakra op de elfde dag van elke helft. Aangezien deze chakras zijn eigen verblijfplaats zijn, voelt hij er zich thuis en kan hij gemakkelijk worden geconcentreerd en gebundeld. Dit is de ervaring die onze voorouders beschreven en waarmee zoekers hun voordeel kunnen doen. Je kunt je gemakkelijk concentreren als de geest in zijn tehuis is. De geest kan niet worden geconcentreerd als hij ontstemd is, maar in zijn eigen centra is hij gemakkelijk tot contemplatie in staat. Yogis en zoekers maken van deze beide elfde dagen gebruik om diepe meditatie te beoefenen. Vaishnavas (degenen die Vishnoe, de instandhouder, vereren) maken er een heilige dag van waarop ze vasten.

Welk verband is er tussen vasten en meditatie?
Er is geen speciaal verband tussen beide, maar het lichaam licht en de maag leeg houden leggen de metabolische functies aan banden. De bloedsomloop is dan minder gericht op de spijsverteringsorganen. Tijdens het spijsverteringsproces vermindert de bloedsomloop naar het hoofd en voel je je loom en slaperig en minder in staat tot nadenken. Het is dus niet bevorderlijk het lichaam te belasten op dagen dat je voorrang geeft aan het Yogaproces. Ekaadashie heeft dus ook een spiritueel voordeel.

De lichaamsenergie wordt gelijkelijk verdeeld als geen enkel deel van het lichaam speciaal wordt belast. Tijdens het vasten is de energie evenwichtig verdeeld. Maar er mag met vasten niet worden overdreven. Het moet een gevoel van opgewektheid geven en geen vermoeidheid veroorzaken. Zieke mensen of mensen die niet volledig kunnen vasten kunnen melk, vruchten enz. nemen. Gezonde mensen die vertrouwen hebben, kunnen volledig vasten op Ekaadashie.

Bovendien is het noodzakelijk het fysiologische organisme af en toe rust te geven. Het kan overwerkt zijn door overeten of een gebrek aan onderscheidingsvermogen in verband met wat men eet. De onregelmatigheden die tijdens de vorige dagen werden begaan worden rechtgezet op één dag.

Ekaadashie heeft dus vele voordelen, fysiek, astraal en spiritueel. Je voelt je op een geheimzinnige wijze geholpen in je meditatie en contemplatie. Je kunt dat zelf ervaren. In India wordt alles op een spirituele manier uitgelegd. Elke rivier is een godheid. Elke berg is een god. Alles is heilig, opgedragen aan het goddelijke. Alles wordt voorgezeten door een bepaalde godheid. Overal is God. De idee aan de basis hiervan is dat Gods aanwezigheid moet worden gevoeld in alles en overal. In ruimte en in tijd, overal is God. Tijd is God. Windrichtingen zijn God. Aldus worden alle voorwerpen belichamingen van God. Dit is India's boordlicht, dat in dit leven heel betekenisvol is.