The Divine Life Society
Afdeling Aalst |
Lezingen van Swami Chidananda gehouden in de vijftiger jaren
in de Yoga Vedanta Forest Academy in Goeroedevs aashram
OVER CONCENTRATIE
Het is de vraag van elke zoeker hoe hij met succes kan concentreren of waarom de geest afdwaalt tijdens de beoefening van concentratie. Om het op een algemene manier te stellen, het ligt in de aard van de geest zelf om af te dwalen. Het is zijn aard dat hij van het ene voorwerp naar het andere springt. Vikshepa shakti(rusteloosheid) is eigen aan de geest. Er zijn evenwel ook uiterlijke factoren. Je kunt uitgeput zijn door teveel inspanningen. Of je kunt emotioneel uit je evenwicht geraakt zijn door de gebeurtenissen van de dag. Of je kunt jezelf teveel hebben beziggehouden met teveel activiteiten van een uiterst verstrooiende aard. Zelfs indigestie verstoort de geest en maakt concentratie onmogelijk. Maar wanneer je een specifiek antwoord wil, is de verklaring de volgende.
Wat is dit afdwalen eigenlijk? Het is het springen van het ene voorwerp naar het andere. Het is het denken aan zintuiglijke voorwerpen. Het is het denken aan voorbije ervaringen. De geest verwijlt op voorwerpen, het ene na het andere. Je moet notitie nemen van een belangrijk psychologisch feit in dit verband. En dat is dat je geest aan de voorwerpen denkt waar hij meest van houdt. Hij houdt ervan bezig te zijn met voorwerpen die hij vroeger genoot, waaraan hij gehecht is geraakt en waarin hij plezier vindt. Als je dit afdwalen van de geest zorgvuldig ontleedt, zul je ontdekken dat het meestal wordt opgewekt door sterke gehechtheid en passie. De geest van een strikte vegetariër zal bijvoorbeeld niet afdwalen naar niet-vegetarische schotels. Zo zal ook de geest van een jong kind niet worden afgeleid door gedachten aan vrouwen. Jonge en oudere mannen daarentegen zullen vaststellen dat het afdwalen van hun geest te maken heeft met precies deze gedachten. De belangrijkste oorzaak van het afdwalen van de geest is dus het gebrek aan onthechting voor zintuiglijke voorwerpen en de zintuiglijke ervaringen van deze wereld.
Het voortdurend beoefenen vanviveka (onderscheidingsvermogen) en vichaara (onderzoek), het ontwikkelen van onthechting of vairaagya en het achterwege laten van voorkeur en afkeer zijn de middelen om het afdwalen van de geest te stoppen en succes in concentratie te bereiken. Andere factoren zoals saattvisch(zuiver) voedsel, het vermijden van nutteloos gepraat, verstrooiende taferelen en het lezen van dagbladen en romans enz. en ook afzondering in een bepaalde mate zijn belangrijk op hun eigen manier en hebben hun plaats in de beoefening van concentratie en meditatie. Maar de belangrijkste vereiste is een intens verlangen en een uiterste onthechting. Aan de positieve zijde moet je liefde ontwikkelen voor het voorwerp van je concentratie of meditatie of je ideaal.
SLUIER OVER HET ZELF
EN ZIJN VERWIJDERING
Of een mens nu iets weet over koeien of niet belet hem niet room te eten. Shrie Swami Sivanandaji heeft een nieuwe toets aangeslagen: hier en nu wil hij aan allen die het geluk hebben met hem in contact te komen spirituele ervaringen geven. Hij is ervan overtuigd dat het hindoeras genoeg samskaaras (onderbewuste indrukken) heeft om te weten wat het doel van het leven is en om geen filosofische uiteenzettingen over de aard van dat doel of over de andere theorieën nodig te hebben. Door zijn geboorte zelf heeft de hindoe een filosofisch ingestelde geest. Het voedsel ligt al voor je uitgestald. Alles wat nodig is, is dat je gaat zitten en eet. Dit proces is volstrekt praktisch. Eet en geniet en voel de zaligheid. Heb je overschot, geef die dan aan anderen. Dit is het praktische aspect van spirituele anoebhava (rechtstreekse ervaring, intuïtieve kennis). Dit verklaart hij met tromgeroffel. Swamiji is het nooit moe het in onze geest te hameren: "Doe saadhanaa. Mediteer en voel de zaligheid. Dien op een onzelfzuchtige wijze en voel er de extase van." Er is geen tijd te verliezen. Wie weet hoe lang dit lichaam nog meegaat? Dit brengt ons dus van aangezicht tot aangezicht met de oepanishadische levenswijze, saadhanaa of wat te doen.
Er was eens een jonge koeherder. Hij sprak woorden die nu onsterfelijk geworden zijn. Wat hij zei werd een van de grootste kleine boeken van de wereld. Het is de Gietaa. Sarvopanishado gaavo dogdhaa gopaalanandanah, partho vatsah soedhier bhoktaa dhoegdham gietaamritam mahat. (De Oepanishads zijn de koeien. De melker is de vreugde van de koeherders. Arjoena is het kalf. De mens van grote intelligentie is de genieter, de drinker. De melk is de grote nectar van de Gietaa.) Het is een dynamische, praktische Schrift, die ons de dynamische, praktische manier, de oepanishadischelevenswijze leert en ons zegt hoe we de zaligheid kunnen halen uit de Oepanishadsen ze proeven.
DE ENE HINDERNIS NAAR
ZELFVERWERKELIJKING
De Oepanishadsbenadrukken aparokshaanoebhoeti (de rechtstreekse ervaring) en zeggen dat de wereld een droom is. Waar is de eigenlijke ervaring? Een beledigend woord, een klein meningsverschil over de smaak van voedsel en de wereld die je een droom noemt, wordt plots heel werkelijk. Dat is het net waarin je gevangen zit.
Veronderstel dat een rijk man aan allen een uitnodiging stuurt voor een banket en dat hij aan de deur een woeste hond vastbindt. Allen kunnen naar binnen kijken, maar niemand kan naar binnen gaan. Zo is het ook met de zaligheid van de Zelfverwerkelijking. Ook in het spirituele domein is er iets dat je niet toelaat het voedsel te nuttigen of met andere woorden de zaligheid van het Zelf te proeven. Sommigen noemen het satan, anderen noemen het Maara of Maayaa. Het is aanwezig in alle religies. De zaligheid van de Oepanishads is er, je uitnodigend, maar er is die hindernis waar je niet gemakkelijk over kunt springen: "Mama maayaa doeratyayaa. Mijn illusie is moeilijk over te steken", zegt Shrie Krishna in de Gietaa (VII 14). Dat is de reden waarom ondanks alle Oepanishads, ondanks alle Schriften, alle heiligen en wijzen en alle religies de droom werkelijk blijft en de voorwerpen van de wereld aantrekkelijk blijven. Het is heel moeilijk voor een mens om zich af te keren van het pad van preya(het aangename) en het pad van shreya (het goede) te kiezen.
MAAYAA, HAAR AARD
EN OVERWINNING
Hierin ligt ons echte probleem. Hoe kunnen we de glorie, de grootheid en de zaligheid van de oepanishadischestaat van Aatmagnyaana (Zelfkennis) ervaren? Deze hindernis, Maayaa, is in ieder mens aanwezig. De uiteindelijke analyse toont aan dat Maayaaeigenlijk de geest van de mens zelf is. Het overwinnen van de geest vormt voor de zoeker het belangrijkste probleem als hij zich wil verrijken met de in de Oepanishadsbeschreven ervaring en de staat van Parabrahman (het hoogste Absolute) of Bhoemaa (Oneindigheid). Dit is een ervaring die zodra men ze heeft ervaren niets te ervaren overlaat. Wat is de methode om deze Maayaa of de geest te overwinnen?
Maayaa manifesteert zich als de geest van de mens. Dit aspect van de individuele Maayaa misleidt de zoeker volledig en veroorzaakt moeilijkheden in het uiterlijke domein van het leven, die gebaseerd zijn op egoïsme. Dat egoïsme bestaat in de vorm van een valse vereenzelviging, die adhyaasawordt genoemd. Vedantins verwijzen naar deze onwetendheid als adhyaasa. Verbreek deze vereenzelviging en wees wat je bent. Je zult dan schitteren in je eigen glorie. De Raaja Yogis verwijzen naar deze wonderbare kracht in haar aspect van vritti (gedachtegolf). Vikshepa of de rusteloosheid van de geest is er altijd. Deze vritti is de vloek van het leven. Het is dan ook duidelijk waarom Yoga wordt gedefinieerd als Yogashchittavritti nirodhah. De geest moet volledig worden onderworpen door absolute uitschakeling van de vrittis. Dezelfde geest gebaseerd op egoïsme manifesteert zich door het emotionele aspect van het individu door zovele gehechtheden. Dat de geest zich altijd wil vastklampen, werkt door het emotionele aspect van de mens als mamata (mijn-heid). Dit wordt doeltreffend gesublimeerd door een andere Yoga die ze Bhakti Yoganoemen. Deze zelfde geest heeft ook de gewoonte zich te manifesteren in de vorm van trots, zelfzucht en de neiging materieel voordeel te halen, zodat er een geperverteerd dynamisme ontstaat dat zich helemaal geeft aan zelfzuchtige activiteiten, met de begeerte naar persoonlijk gewin en trots op het bereikte succes. Dit probeert men doeltreffend tegen te gaan door nog een andere Yoga, die ze Karma Yoga noemen, het pad om zelfzucht en trots te overwinnen, raaga-dvesha(voorkeur en afkeer) opgevend, door een onpersoonlijke, altruïstische onzelfzuchtigheid en handelend met de bhaava (stemming) van verering.
Om die reden werd het overwinnen van de Maayaa van de Heer in deze ruime universele aspecten beschouwd als het ene belangrijke, noodzakelijke en onmisbare ding, indien je de oepanishadische waarheid in jou tot leven wil wekken als een glorierijke, rechtstreekse ervaring. Het is een louter negatief proces. Het kan je geen Aatmagnyaana (Zelfkennis) geven, maar het is uiterst noodzakelijk. Dit is het proces van saadhanaa, dat de Gietaageeft op verscheidene prachtige manieren om tegemoet te komen aan de verschillende zoekers. Wanneer ik over de Gietaa spreek, spreek ik over niets anders dan de Oepanishads, die de glorie van het Aatman(Zelf) beschrijven en handelen over saadhanaa. Ook de Gietaabeschrijft de glorie van het Zelf en geeft de saadhanaa in detail.
Maak de geest los van de dingen hier en hecht hem aan de Heer. Dit is de basis van Karma Yoga. Hierdoor zullen we de transcendente ervaring van de Bhoemaa(Oneindigheid) hebben.We zullen met vreugde kunnen verklaren: "Satchidaananda svaroepoham. Ik ben in wezen Bestaan-Bewustzijn-Zaligheid."