De 1e les was een kennismaking met Yoga. In de 2e en 3e les werd het bewijs geleverd van het bestaan van Bewustzijn en Shakti. In de 4e les werd daar een juist mensbeeld uit gepuurd, bestaande uit de drie-eenheid Siva-Shakti-Nara. In de 5e les werd de op die drie-eenheid gebaseerde Trika Yoga beschreven. In de 6e les werd, aan de hand van het Oedipuscomplex, aangetoond dat, met het ik als basis, een vals zelfbeeld ontstaat, dat in tien stappen de ware Mens hartsgrondig verdonkeremaant. In de 7e les werd het duidelijk dat onze gevoelens, gedachten, begeerten, waarnemingen en handelingen EEN VERTEKENING zijn van het universeel religieus gevoel of de hang naar onze oorspronkelijke Zelfbeleving, de "oceanische staat". Die vertekening schept een steeds dieper wordende kloof tussen wat we in wezen zijn en ons vals zelfbeeld, dat we een ik-syndroom noemden. Die kloof is de oorzaak van alle menselijke, intermenselijke en maatschappelijke kwalen en problemen. Ze wordt vooral dieper, omdat het Westen, Nietzsche's Uebermensch en "wil tot macht" achterna, het allesvernietigende ik-syndroom, met al zijn zelfvervreemding, bewustzijnsvernauwing en werkelijkheidsreductie, PROMOVEERT en TOT NORM VERHEFT. Onze cultuur is met andere woorden de CULTUUR VAN DE ZELFVERVREEMDING, die barst van problemen: verveling, ongeduld, agressie, eenzaamheid, hand over hand toenemende depressies, stress, angst, talloze zogenaamde lichamelijke kwalen, "de groteske hel van menselijke relaties", de "games people play" en talloze maatschappelijke crisissen. Daarmee werd Yoga gedefinieerd, want je hebt al lang begrepen dat Yoga, letterlijk VERENIGING, de wetenschap is, die de tienvoudige zelfvervreemding doorbreekt en de mens verenigt met zijn ware Zelf. Als dat een loutere wilsdaad was, volstond het de vorige lessen te doorgronden, je erin te herkennen en je zelfvervreemding, met al haar kwalen en problemen, zonder meer los te laten. Zo eenvoudig is het evenwel niet, omdat zelfvervreemding je van kindsbeen af ingebakken is en sedertdien van dag tot dag werd vergroot, onder meer door de dwang om je in te passen in een schizofrene omgeving. Het probleem is dat het om diepgaande conditioneringen gaat, die zelfs nog moeilijker uit te roeien zijn dan Johny Panic met al zijn fobieën. De wetenschap van Yoga, en zij alleen, want zij gaat naar de essentie, weet er raad mee: een langzame systematische aanpak van de tienvoudige zelfvervreemding of een onmiddellijke oplossing die alle onwerkelijkheid -een hypnose- beëindigt met een vingerknip.

De filosofie en de psychologie van Yoga werden voldoende doorgelicht. Van nu af aan wordt de PRAKTIJK van Yoga beschreven. Alle Yogabenaderingen zullen op een rij worden gezet tot je een benadering vindt die je op het lijf geschreven is.

Er zijn vele Yogas, maar ze hebben twee dingen gemeen: niet alleen het DOEL, maar ook de EERSTE STAPPEN zijn altijd eender.

Om in de volgende lessen niet voortdurend in herhaling te moeten vallen, neem ik hier de eerste stappen van Yoga globaal onder de loep.

De eerste stap is het diepgaand, eerlijk en ontvankelijk BELUISTEREN (shravana) van alle voorgaande lessen, altijd opnieuw, tot je je erin herkent en echt inziet dat je persoonlijkheid of dat wat je denkt te zijn, louter een mythe, een onwerkelijkheid of een vloed van zelfvervreemding is. Dat is voor velen de moeilijkste stap, omdat het blijkbaar moeilijker is jezelf te doorgronden dan je eigen rug te zien. Die stap, waarmee Yoga staat of valt, is in werkelijkheid echter helemaal niet zo moeilijk, zeker niet voor mensen die vastbesloten zijn zichzelf niet meer bij de neus te nemen en daarin voldoende motivatie vinden voor zelfobservatie en BEZINNING (Manana). Het geheim van manana is dat een ware zelfobservatie, eerlijk op de graat, uit zichzelf een waakzaamheid schept die de vereenzelviging met het denken doorbreekt en alle gevoelens, gedachten en handelingen tot een loutere ervaring (een ding, het niet-ik) maakt. Manana schept waarheidszin en het motief om blij gezind, uit vrije wil en spontaan een vernieuwing te ondergaan en te grijpen naar middelen om alle zelfvervreemding te doorbreken. Bezinning en zelfobservatie scheppen met andere woorden moemoekshoetva, het universeel religieus gevoel of de hang om te zijn wat je bent, om harmonie te scheppen met je omgeving en om in jezelf orde op zaken te stellen.

Je zelfobservatie moet geen succes zijn, vooraleer je andere middelen ter hand neemt. Berghouding, Aasanas (Yogahoudingen), ontspanning, het aanraken van Praanas en Chakras en meditatie scheppen moemoekshoetva, omdat die oefeningen, al was het alleen maar in een flits, je af en toe wel eens laten versmelten in je oorspronkelijk, ongeconditioneerd en absoluut BESTAAN, EXISTENTIE of ZIJN (Sat). Oorspronkelijk zijn dat kortstondige, voorbijgaande en blijkbaar onhaalbare realisaties van het Zelf (Siva), die je niettemin openbaren dat het Zelf (Siva) louter BESTAAN is, onveranderlijk, onverwoestbaar en voorbij ruimte, tijd en oorzakelijkheid.

Er is maar één BESTAAN, één Bewustzijn, één Zelf, één Siva, één Ziener of één Onverwoestbaarheid die de Zelfheid of het BESTAAN is van ALLE door Shakti geschapen wezens of vormen. Want wat voorbij ruimte en tijd is, is uiteraard één!!! De hele kosmos is één en het spreekt dan ook vanzelf dat Yoga of het doorbreken van alle zelfvervreemding enkel in het bereik ligt van de mens die alle tweedracht en alle conflicten uit zijn hart kan bannen. "Bemin je naaste als jezelf", is dan ook een uitspraak die, door het samenspel van bezinning, zelfobservatie en de beoefening van Yoga, gestalte moet krijgen in het hart van elke Yogi. Dat samenspel heeft een naam die ik met enige tegenzin neerschrijf, omdat hij hopeloos vertekend werd: ETHIEK.

Alle Yogabenaderingen beginnen met geopenbaarde, niet vertekende ethiek. Op een handvol mystici na, die vandaag blijkbaar even weinig autoriteit bezitten als in de tijd dat ze monddood werden gemaakt, heeft het Westen een Nietzschiaanse ethiek voorgehouden, een product van schizofrene en perverse geesten, die de Bergrede bij voorbeeld vertekenen, veronachtzamen en verdringen. De basis van de Westerse ethiek is een tienvoudige zelfvervreemding, een ik-syndroom of de wansmakelijke Uebermensch van Nietzsche, die de mens meet naar zijn macht, zijn status en zijn bezit, die het onderscheid maakt tussen meerwaardig en minderwaardig werk, die de kleine mens veracht en zich, vanuit die perverse moraal, gemachtigd voelt tot onderdrukking, uitbuiting, neo-kolonialisme, agressie, moord, oorlog en de alomtegenwoordige aanslag van de mens op de mens en... de hele natuur!

De moraalfilosofie beweegt zich tussen twee uitersten. Het ene uiterste bestaat erin dat het individu zich in het ALGEMENE, door iedereen aanvaarde individu moet omzetten. Het tweede uiterste plaatst het ENKELE of het individu voorop en geeft zijn persoonlijke wil tot macht meer gelding dan het algemene. Die beide visies liggen aan de basis van economische en politieke doctrines, die links, rechts of in het centrum heten, maar die in de praktijk één pot nat zijn, waarin enkel de verhouding tussen de beide ingrediënten verschilt. De beide ingrediënten deugen niet: het ene omdat de enkeling in de praktijk zijn eigenheid moet opofferen aan de tot norm gepromoveerde tienvoudige zelfvervreemding; het andere omdat het aan de basis ligt van zelfvervreemding.

Enkel een klein aantal diepborende Westerse zoekers hebben verder gezien dan hun neus lang is en benaderen de visie van Yoga. Sören Kierkegaard, die met kop en schouders boven het Westerse denken uitsteekt, schreef: "Plicht is het ENKELE (Svadharma), iets voor mij alleen; en toch zo ook het ALGEMENE (Dharma). Door de eigen plicht (Svadharma) toont de persoonlijkheid haar hoogste geldigheid: ze is niet wetteloos en toont zich als eenheid van het algemene en het enkele." De allerbelangrijkste idee van Kierkegaard -ze is een echo van Yoga!- is het feit dat de mens MEER DAN ETHISCH is: "Hij is het Onuitsprekelijke (achter alle zelfvervreemding), hetgeen zich nooit rechtstreeks openbaart, want de enkeling is EXISTENTIE, die in een Absolute verhouding poogt te treden. Alles valt weg van de enkeling, die zich angstig voor het Geheim bevindt dat in het diepste leed, met tranenloze ogen (vergelijk dat met de Bhagavad Gietaa II 1 en 10) tot hem spreekt. Ethiek is een zaak van de enkeling, ze kan geen leer zijn."

Wat Kierkegaard en Yoga met andere woorden zeggen is dat ethiek geen ethiek is als hij niet gebaseerd is op de EXISTENTIE van de mens, die, aldus Yoga, het Absolute IS! Die visie is geen thesis, maar een FEIT dat niet alleen geopenbaard wordt door alle ZIENERS of Yogis, maar dat ook bevestigd wordt door de wetenschap. De wetenschap staat op het punt Yoga te bewijzen en, als je je daar persoonlijk wil van overtuigen, moet je beslist "De Tao van de Fysica" van Fritjof Capra lezen. Capra schrijft: "De fundamentele eenheid van het heelal is niet alleen het centrale kenmerk van de mystieke ervaring, maar ook een van de belangrijkste ontdekkingen van de moderne natuurkunde. De quantumfysica legt bloot dat in het heelal een totale onderlinge verbondenheid heerst. Zichtbaar wordt dat we de wereld niet in onafhankelijk van elkaar bestaande kleinste eenheden kunnen opsplitsen. Als we in de materie doordringen ontdekken wij dat die uit deeltjes is opgebouwd, maar dat zijn beslist niet de 'fundamentele bouwstenen' in de betekenis van Democritus of Newton. Het zijn idealisaties, die vanuit een praktisch gezichtspunt gezien nuttig zijn, maar geen fundamentele betekenis hebben." Capra citeert David Bohm: "We hebben de gebruikelijke, klassieke opvatting omgekeerd, die zegt dat het de onafhankelijke 'elementaire deeltjes' zijn, die de fundamentele werkelijkheid uitmaken, en dat de diverse systemen slechts toevallige vormen en combinaties van deze deeltjes zijn.

Nu zeggen wij veeleer dat de quantumtheoretische onderlinge verbondenheid van het heelal de fundamentele werkelijkheid uitmaakt, terwijl de onderlinge onafhankelijke delen slechts de speciale en toevallige vormen van dit geheel zijn." Een intuïtieve lezer leest daarin de EENHEID van Siva-Shakti-Nara, waarin de manifestaties van Shakti (Nara) de speciale vormen van het geheel zijn. Capra citeert onder meer ook J.A. Wheeler: "Niets wat het quantumprincipe betreft, is belangrijker dan dat het de opvatting vernietigt dat de wereld 'daarginds is', waarbij de waarnemer (Nara) er door een 20cm dik glas veilig van is gescheiden... Om te beschrijven wat er is gebeurd, moet men het oude woord 'waarnemer' (Nara, het denken) schrappen en daarvoor in de plaats het nieuwe woord 'deelnemer' zetten. In een of andere vreemde zin is het heelal een deelnemings-heelal." Capra schrijft ook: "In de quantumveldtheorieën (het quantumveld is een veld dat de vorm van quanta of deeltjes kan aannemen) wordt het klassieke contrast tussen de massieve deeltjes en de hun omringende ruimte volledig overwonnen. Het quantumveld wordt gezien als de fundamentele fysische entiteit (Siva-Shakti): een continue tussenstof die overal in de ruimte aanwezig is. Deeltjes (Nara) zijn slechts plaatselijke condensaties van het veld: concentraties van energie (Shakti) die ontstaan en weer oplossen." Volgens Einstein kunnen we de materie beschouwen als bestaande uit ruimtegebieden, waar het veld buitengewoon intens is. In die nieuwe soort fysica is er geen plaats meer voor zowel het veld (Siva-Shakti) als de materie (Nara), want het veld (Siva-Shakti) is de enige werkelijkheid.

Capra zegt ook: "Door vele fysici wordt de ontdekking dat het vacuüm (Siva-Shakti) een dynamisch karakter heeft, beschouwd als een van de belangrijkste ontdekkingen van de moderne fysica. Vanuit zijn rol van 'leeg vat' voor de fysische verschijnselen is de lege ruimte (Siva-Shakti) nu duidelijk een dynamische grootheid van het grootste belang geworden..." In zijn naschrift komt Capra tot het besluit dat de wereldbeschouwing die vanuit de moderne fysica aan het ontstaan is, niet in overeenstemming is met onze tegenwoordige maatschappij. Volgens hem is een radicaal verschillende sociale en economische structuur nodig: "Een culturele revolutie in de ware zin van het woord."

De visie waar de wetenschap naar toe groeit, is die van de oude Zieners, de gevers van de Oepanishads: "OM. Dat (Brahman of de Allesomvattende Werkelijkheid) is heel (onbegrensd) en Dit (de gemanifesteerde Werkelijkheid) is heel. Het hele (Dit) komt voort uit het hele (Dat). Wordt het hele (Dit) van het hele (Dat) afgetrokken, dan blijft het hele over. OM Shaantih Shaantih Shaantih (Vrede)!" De onverwoordbare Werkelijkheid is, volgens het bevattingsvermogen van de mens, op vele wijzen beschreven in de Bhagavad Gietaa, onder meer in XV 1, waar ze beschreven wordt als de Onvernietigbare Ene Boom, met zijn wortels bovenaan, geworteld in het "Vanboven" (Siva).

Het Onuitsprekelijke werd ook gevat in symbolen zoals Siva Nataraaj, de dansende Siva, die met een voet op een wezen staat, dat de zelfvervreemde mens voorstelt. Siva draagt de slangen van de Eeuwigheid of Zijn Onverwoestbare Existentie en is omgeven door een vlammencirkel of een oneindige Shakti. Siva slaat een trom en is de Mantra "OM" (A-oe-m), waaruit Shakti quanta schept die door hun beweging klanken (Mantras) voortbrengen en vormen scheppen. In een van zijn handen draagt Siva een vlam die het geschapene weer omzet in energie.

Met een andere hand zegt Hij, met Abhaaya Moedraa (zie Yogagids), dat de mens voorbij de uit dualiteit ontstane angst kan gaan. Hoe? Met een andere hand wijst Siva naar een van zijn voeten en antwoordt daarmee: "Wees gevestigd in de Voet, de Bron of de Onveranderlijkheid achter alle veranderingen."

Het is enkel om ten behoeve van de zoekende mens een wegwijzer te plaatsen dat de Zieners de Ene Werkelijkheid indelen in Poeroesha (Existentie) en Prakriti (Natuur).

Het is trouwens door zich te vestigen in zijn EXISTENTIE dat de mens de Eenheid van alle bestaan ontdekt en ethiek IS!

Volgens Yoga en Kierkegaard kan ethiek dus geen leer zijn. Ethiek is een uitdrukking van de EXISTENTIE van de mens.

We zagen ethiek belichaamd in de film "Gandhi", voor ons een ontdekking van India's oude, altijd nieuwe en eeuwige ideaal: SANAATANA DHARMA of de eeuwige plicht, gebaseerd op de Existentie van de mens die voor Gandhi RAAMA heette.

Het leven van Gandhi was een soort ethisch pragmatisme, voorbij alle verschillen van religie, politiek, kaste, stand, ras enz., dat hart had voor de bezetter, maar een afkeer voor bezetting, onderdrukking en onrechtvaardigheid. Hij was verheven boven links, rechts en centrum, was meer hindoe dan de hindoes, meer moslim dan de moslims en meer christen dan de christenen, omdat hij zich gaf aan de Ene Existentie en daardoor hartgrondig betrokken was bij het groter geheel waarin hij leefde en werkte.

Tot je zelfobservatie behoort de vraag naar de betrokkenheid bij je gezin, het bedrijf waarin je werkt, je omgeving, de maatschappij, de natuur. Jezelf ZIJN en die betrokkenheid gaan vanzelfsprekend hand in hand. Met liefde voor de Mens in de mens, zet een Yogi zich in voor dat grotere geheel en vindt in de geweldloze non-coöperatie middelen genoeg om, naast existentiële ethiek, minstens een vinger op te steken naar de bewuste en onbewuste onrechtvaardigen van een zelfvervreemde maatschappij. Als alle Yogis van bij ons Gandhis waren, zou er vlug gebroken worden met alle Nietzschiaanse denkers en zou de wereld binnenste buiten worden gekeerd. Een verandering op sociaal en economisch gebied is niet de eerste stap, mijnheer Capra, al is het duidelijk dat alle gezagsdragers de mensen zo vlug mogelijk aandeelhouder moeten maken van het bedrijf waarin ze werken en... van de maatschappij. De eerste stap is existentiële ethiek, geen burgerlijke moraal, geen vertekende, schizofrene moraal, maar een menselijkheid die groeit vanuit een waar zelfbeeld en alle noodzakelijke stappen naar onze oorspronkelijke eenheidsbeleving. Sociale en economische veranderingen komen dan wel vanzelf tot stand!